Güney Asya'da bir süredir Çin-Pakistan-Afganistan üçgeninden bahsediliyor.

Taliban'ın 15 Ağustos 2021'de Afganistan'ı ele geçirmesi sonrasında, Çin ve Pakistan'ın bölgede Afganistan merkezli terör gruplarından kaynaklı güvenlik sorunu ve istikrarsızlığın kendilerini de olumsuz etkileyeceklerinin farkındalar. Dolayısıyla "Çin-Pakistan-Afganistan üçlü ilişkinin dinamiklerinin, Afganistan'ın gelecekteki gidişatını, bölgesel istikrar ve refah üzerindeki daha büyük etkilerini şekillendireceği" ön görülüyor.

Başka bir ifadeyle Çin-Pakistan-Afganistan arasındaki karmaşık ilişkiler ağında "güvenlik kaygıları, farklı çıkarlar ve jeopolitik baskılar" gibi argümanlar mevcut. Özellikle güvenlik açısından hem Çin hem de Pakistan, Afganistan'a "aşırılık yanlısı gruplar ve terör örgütlerinin eylemlerinin kendi topraklarına yayılmasına karşı bir nevî güvenlik tamponu" şeklinde yaklaşıyorlar.

Bununla birlikte Çin ve Pakistan, Afganistan'da iktidarını sağlamlaştıran "Taliban'ı, çıkarlarını korumak için en iyi seçenek gördükleri" muhtemeldir. Her iki ülkenin Taliban'ı muhatap almada 15 Ağustos 2021 sonrasındaki konjönktürün meydana getirdiği şartlar etkili olsa gerektir.

Taliban'ın terör örgütleriyle mücadelesini yeterli görmeyen Çin ve Pakistan, birde Kabil'in diğer bölgesel aktörlerle ilişkilerini geliştirme girişimlerinden de rahatsız oldukları düşünülüyor. Çünkü Taliban'ın bu tür girişimleri, bölgede Çin ve Pakistan'ın nüfuzunu dengelemeye yönelik algılanıyor.

"Afganistan'da Taliban'ın 15 Ağustos 2021'de yönetimi ele geçirmesiyle, başlıca 3 hususun Çin açısından önemi" ortaya çıkmıştır. Birincisi Müslüman Uygur Türkleri'nin mücadele unsuru Doğu Türkistan İslami Hareketi (DTİH)'nden duyduğu endişe. İkincisi ABD'nin çekilmesinden kaynaklı Orta Asya'da tepki gösterebilecek aşırılık yanlısı veya terör unsurlarının Çin'in Sincan veya diğer bölgelerindeki sanayiyatırım sahalarına saldırılar düzenlemesi ihtimali. Üçüncüsü de Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan Özbekistan vd. bölge ülkelerinde, küçük şirketlere sahip tahmini 1 milyon Çin vatandaşının güvenliği. Ayrıca Çin'in Kuşak-Yol Girişimi'ndeki çevre ülkelerde Çin menşeli şirketlerin yatırımlarının korunması önem arz ediyor (Yeni Asya, 21-22-23-24-28 Ağustos ve 3-11 Eylül 2019 ve 23 Ağustos 2021 tarihli makaleler).

Taliban'ın Afganistan'daki durumu Ortadoğu'daki bazı İslami grupları cesaretlendirdiği gibi Pakistan içerisindeki muhtelif militan grupları da heyecanlandırabileceği, İslamabad tarafından hep güvenlik sorununa yol açtı. Bunlardan en önemlisi Deobandi Pakistan Talibanı (Tehrik-i Taliban Pakistan) isimli Deobandi-Vahhabi çizgideki gruptur. Deobandi Pakistan Talibanı, kendi tanımlarına göre cihat ve şeriat iddiasında olan, mezhepçi bir topluluk olup, Pakistan'da Halifelik kurmak için Pakistan hükümetini devirmeyi amaçlamaktadır.