Rusya-Ukrayna benzerliği işgali haklı çıkarır mı

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sürerken, Antalya Diplomasi Forumu'nda iki ülke dışişleri bakanları 10 Mart 2022'de bir araya geldi. Görüşmenin Türkiye'nin arabuluculuk girişimiyle yapıldığı belirtiliyor.Savaşın başlangıcından beri Ukrayna ve Rusya'nın birbirlerine muhtelif yönlerden benzerlikleri bazı kesimlerce hep konuşula geldi. Ancak bu benzerliklerin Antalya'daki görüşmelerde masaya pozitif şekilde yansımadığı da görüldü. Çünkü iki ülke dışişleri bakanlarının anlaşamadıkları bildirilirken, en azından tarafların bir araya gelmesi açısından toplantının bir başlangıç olması da önem arz ediyor. Rusya'nın, Ukrayna toprağı Kırım'ı 2014'te ilhakı; Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 22 Şubat 2022'deki basın açıklamasında "Ukrayna'nın doğusundaki Rus nüfusun çoğunlukta olduğu Donbas bölgesindeki iki ayrılıkçı şehir Luhansk ve Donestk'in bağımsızlığını tanıması"; yine Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgale başlaması; ve savaştan dolayı ülkesini terk etmek zorunda kalan 2 milyon Ukraynalı'nın mülteci olması vd. gelişmeler iki ülke arasındaki benzerlik tartışmalarının sahaya da olumlu yansımadığını gösteriyor. Peki zikredilen benzer tartışmaların başlangıcı nedir Aslında bu sorunun cevabına, henüz savaş başlamadan Yeni Asya'nın 22 Ocak 2022 tarihli nüshasında "Rusya-Ukrayna Sorununda Putin Faktörü" başlıklı makalemde değinmiştim. Putin "Rusya Devlet Başkanı" adlı "kremlin.ru" adresindeki web sitesinden Temmuz 2021'de yayınladığı "Ruslar ve Ukraynalıların Tarihsel Birliği Üzerine" başlıklı oldukça uzun makalesi ile bölgeye verdiği önemi benzerlikler üzerinden gösteriyor. Putin, tarihî olaylara dayandırarak kaleme aldığı uzun makalesinde özet olarak "Ukrayna bağımsız bir devlet değildir ve hiçbir zaman olmamıştır; Ukrayna ayrı etnik kimlik, kültür, din ve dil olarak Rusya'dan ayrı değildir; Ukrayna'nın tarihte hiçbir temeli yoktur ve Rusya İmparatorluğu ile Sovyetler Birliği (SB) tarafından ele geçirilen topraklardan oluşur; Ukrayna, SB'nin parçası olduğunda her zaman başarılı oldu, parçası olamadığı dönemlerde sorunlar yaşadı; Ukrayna'nın bağımsızlığı, her zaman Rusya'ya karşı bir silâh şeklinde kullanılmıştır, düşmanlar tarafından da desteklenmiştir" cümlelerine yer veriyor. Ayrıca Putin, makalesinde "Ukrayna'nın gerçek egemenliğinin tam olarak Rusya ile ortaklık içinde mümkün olduğunu" vurguluyor. Böylece Ukrayna hakkında "Rusya'nın tarihî ve stratejik" yönüyle birlikte, Putin'in de konuyu "ferdî" olarak ele aldığına ihtimal verilmişti. Diğer taraftan Ukrayna'nın etnik, dil ve din durumu incelendiğinde, Rusya ile arasındaki benzerlik istatistiklerde de mevcut. Ancak benzerlik kadar farklılıklar da var. Ukrayna'nın nüfusu Temmuz 2021 tahminlerine göre 43 milyon 745 bin 640'dır. Bu nüfusun Ukraynalılar yüzde 77.8'ini, Ruslar yüzde 17.3'ünü ve geri kalanını da Beyaz Rus (Belarus), Moldovalı, Kırım Tatarı, Bulgar, Macar, Rumen, Polonya, Yahudiler vd. oluşturuyor. Resmî dil Ukraynaca halkın yüzde 67.5'i, Rusça ise yüzde 29.6'sı