Rusya-Afrika Zirvesi'nin anlattıkları

Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle, milyonlarca ton tahıl Ukrayna limanlarından uluslararası pazarlara ihraç edilemedi. Bunun sonucunda küresel gıda fiyatlarında artış ve tahıl yetersizliği baş göstermişti.Ukrayna limanlarında bekleyen tahılın sevk edilmesi için Türkiye'nin girişimleriyle Türkiye, BM, Rusya ve Ukrayna arasında 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da Tahıl Koridoru Anlaşması imzalandı. Anlaşma gereğince Mayıs 2023'e kadar 30 milyon tondan fazla tahılın ihracatı sağlandı. Ancak Rusya, 17 Temmuz 2023'te Anlaşma'dan "kendi gıda ürünlerinin satışı önündeki engellerin kalkmaması nedeniyle çekildiğini" bildirmişti. Rusya'nın Anlaşma'dan çekildiğini bildirmesinin ardından, St. Petersburg'da 27-28 Temmuz 2023'te Rusya-Afrika Ülkeleri Zirvesi gerçekleştirildi. Zirve'nin birincisi 23-24 Ekim 2019'da Soçi'de yapılmıştı. Zirve'de Moskova yönetiminin Afrika ülkelerine "tahıl ihracatı, silah sevkiyatı ve enerji işbirliğini" ilerletme sözü vererek, Afrika'daki varlığını güçlendirmeyi amaçladığı kuvvetle muhtemeldir. Çünkü Rusya, savaşın başlamasından beri, Avrupa ve ABD tarafından muhtelif alanlarda dışlanmıştır. Böylece Moskova Afrika, Çin, İran, Şangay İşbirliği Örgütü, BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) gibi uluslararası aktörlerdeki varlığını güçlendirmeye yöneldi. Rusya'nın Anlaşma'dan çekilmesiyle, Afrika ülkeleri endişelerini Moskova'ya ilettiler. Rusya bu ülkelere ücretsiz tahıl sevkiyatı imkânını sunarak hem kendisini alternatif bir tedarikçi olarak konumlandırdı hem de bu ülkelerdeki ağırlığını arttırmanın yolunu buldu. Zirve'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin "ülkemizin Ukrayna tahılını hem ticarî hem de bedelsiz değiştirebileceğine dair güvence veriyorum" ifadesi, Rusya'nın da Çin gibi Afrika'da nüfuz arayışına yorumlanıyor. Zaten Rusya, 2022'de Afrika'ya 11,5 milyon ton ve 2023'ün ilk yarısında da 10 milyon ton tahıl ihraç ederek, tahılgıda üzerinden Afrika'da etkinliğini arttırmanın zeminini hazırlamış. Putin, Zirve'de Burkina Faso, Zimbabve, Mali, Somali, Eritre ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ne 3-4 ay içerisinden 50 bin ton tahılı ücretsiz göndereceğini söyledi bile. Rus paralı asker grubu Wagner'in Suriye, Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Libya, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti'nde operasyonlara katıldıkları biliniyor. Hatta Wagner'in bu ülkelerden elde ettiği