İran baharı mı

İran rejiminin uygulamalarından dolayı, 1979 İslam Devrimi'nden beri vatandaşlarıyla bazen karşı karşıya geliyor.Yakın geçmişte bunlardan en önemlileri 2009'daki hileli seçimlere yönelik protestolar, 2017'deki başarısız ekonomi yönetimine karşı gösteriler ve 2019'da akaryakıt zamları hakkındaki yürüyüşler şeklinde sıralanıyor. Bahsedilen toplumsal protestolar, İran güvenlik güçlerince sert biçimde bastırılmıştı. İran vatandaşı Kürt asıllı Mahsa Amini 13 Eylül'de kıyafet kanununa göre uygunsuz giyindiği gerekçesiyle Ahlak Polisi tarafından gözaltına alınmıştır. Amini'nin kıyafetinin uygunsuzluğu saçının bir miktarının başörtüsünden dışarı çıkması ve görünmesi olarak belirtiliyor. Amini'nin gözaltındayken 16 Eylül'de öldüğü haberi, İran'da yeni toplumsal protestolara neden oldu. Kadınlar saçlarının bir bölümü kestikleri videoları sosyal medyada paylaşarak önce sanal ortamda sonra da sokaklarda gösterilere başladılar. Bunun üzerine hükümet, bazı bölgelerde internete ulaşımı kesintiye uğrattı. Ancak İran'daki son protestoların muhtevası, öncekilerden farklı. Son gösterilerde ülkenin zenginleriyle, işçileri, sokak satıcıları vd. farklı ekonomik sınıflar ve muhtelif etnik grupların katılımı söz konusu. Yani Amini'nin vefatı, İran'daki farklı unsurları bir araya getirdi. İran'da yüksek enflasyon, daralan ekonomi, ABD'nin uyguladığı ambargo, işsizlik, yoksulluk, gelir dağılımı adaletsizliği, yolsuzluk, siyasi hırs, rüşvet, iç göç, rejime olan güven sorunu da eklenince, toplumsal huzursuzluk içinden çıkılmaz bir hâl alıyor. Aynı zamanda zikredilen bu olumsuzluklar, ülkedeki protestoları müdahaleye de açık duruma getiriyor. İran'daki gösterilerin neredeyse 80 şehre yayıldığından bahsediliyor. Protestolarda halk "Azatlık, Adalet, Milli Hükümet" pankartlarını taşırken, Tahran Üniversitesi'nde de "diktatöre ölüm" sloganları seslendiriliyor. İran ekonomisinin olumsuz seyrettiği ve Ayetullah Hamaney'in sağlık durumunun kötüleştiği bir dönemde, hükümetin güçsüzlük belirtisi göstermemek için protestolara müdahalesinin giderek sertleştiği bildiriliyor. Son yıllarda İran'da gösteriler giderek artıyor. Ülke gençliğinin, sert müdahaleye rağmen protestolara katılarak risk almalarının sebebi, kaybedecek bir şeylerinin olmadığına yorumlanıyor. Yani gençlerin gelecek