Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)'nün bu yılki zirvesi 31 Ağustos–01 Eylül 2025 tarihlerinde Çin'in Tianjin şehrinde yapıldı. ŞİÖ 10 üyesi, 2 Gözlemci ve 16 Diyalog Ortağı'yla dünya nüfusunun yüzde 40'ını ve GSYİH'sının yüzde 30'unu temsil ediyor.

ŞİÖ 1996'da "Şangay Beşlisi" adıyla kurulduğunda temelde "karşılıklı güven arttırmayı, iyi komşuluğu teşviki, terörizm, ayrılıkçılık ve aşırılıkla mücadeleyi amaçlıyordu". Hâlen geçerli olan temel kuruluş ilkeleriyle, bugün gelinen noktada ŞİÖ artık ciddi bir siyasî ve ekonomik duruş sergiliyor.

Artan üye sayısıyla daha geniş bir coğrafyada etkinlik gösteren ŞİÖ, Tianjin'den Washington'a "ABD'nin tek kutupluluk iddiasının sonuna gelindiğinin" mesajını veriyor. Son dönemlerde çok kutupluluk veya kutupsuzluk tartışılıyor.

Uluslararası sistemde, ABD Başkanı Donald Trump'ın istikrarsız açıklamalarının olumsuz etkisi ve ABD'nin militarizasyonunu derinleştirerek üstünlüğünü tekrar kazanmaya çalışması karşısında, ŞİÖ, Tianjin'den "çok kutuplu dünyada sessiz diplomasinin" uygulanabilirliğini gösterdi. ŞİÖ böylece 03-04 Temmuz 2024'te Kazakistan zirvesi sonrasında kendisine yöneltilen "misyonunu yerine getirmede etkisiz bir Avrasya sohbet odası" eleştirilerini de sonlandırdı.

Ancak ŞİÖ içerisinde anlaşmazlıklarda mevcut. Hindistan ve Pakistan'ın 23 Nisan–10 Mayıs 2025 tarihlerinde savaş seviyesindeki çatışmaları hatırlardadır. ŞİÖ'nun 25 Haziran 2025'te in'de düzenlenen Savunma Bakanları toplantısının sonuç bildirgesini, Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh "Keşmir'in Hindistan yönetimindeki bölümünde 26 turistin öldürüldüğü Pahalgam saldırılarında suçladığı Pakistan'a atıf yapılmadığı" gerekçesiyle imzalamamıştı.

Tianjin Deklarasyonu'nda ŞİÖ'nün "Pahalgam'daki terör saldırılarını şiddetle kınadığı" belirtildi. Ayrıca deklarasyonu Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif de imzaladı. Şerif'in deklarasyonu nasıl kabul edip imzaladığı meçhul. Fakat Tianjin toplantısı öncesinde "Pekin, Yeni Delhi ve İslamabad'ın ŞİÖ'da birliği korumaya ilgi gösterdikleri" biliniyor.

Diğer taraftan Trump, gümrük tarifelerini yükselterek uluslararası ticarette ülkesinin etrafına gümrükten duvarlar örerek, korumacı ticaret politikası izliyor. Buna karşılık ŞİÖ üyeleri Batı'nın ekonomik baskılarını azaltmak için ekonomik-diplomatik bir şemsiye olma niyetinde.

Deklarasyonda in'in, ŞİÖ Kalkınma Bankası kurulması fikri benimsenirken, "in'i Orta Asya ve Güney Kafkasya üzerinden Avrupa'ya bağlayan Orta Koridor'un bir parçası olan in-Kırgızistan-Özbekistan demiryolunun inşası da kabul edildi. Böylece ŞİÖ ekonomisinin güçlendirilmesi hedefleniyor. Üyelerden Rusya, Hindistan ve Pakistan'ın nükleer güce sahip olmaları, ŞİÖ'ye, askerî anlamda da dikkatleri çekiyor.