İnsanları ayıran ne

Bu toprakların öteden beri farklı seslerin ahengini duyduğumuz bir coğrafya olduğunu biliyoruz. İyisiyle kötüsüyle birlikte yaşama şansını değerlendirmiş insanların coğrafyasıdır buralar. Mutlaka zaman zaman kimlikler üzerinden çatışmalar yaşansa da bunun merkezinde kimlik değil gücün ele geçirilmesi gayreti olduğunu tarihi gerçekler bize gösteriyor. Bu çatışmaların kökeninde asıl meselenin hiçbir zaman kimlik olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Çünkü burada yatan asıl gerekçe muktedir olma mücadelesiyken; görünen yani bu çatışmayı motive eden güç ise bu mücadelenin taraflara giydirdiği kimliktir. Ne olduysa topraklara sınır çizildikten, sınırlar kutsandıktan ve kimliklere değer yüklendikten sonra oldu. Önce sınırların dışında kalanların anlamı kaybolmaya başladı. Bu süreçte sınırın iki tarafında kalan insanların birbirlerine nasıl zamanla yabancılaştığını gördük. Merhum Kemal SUNAL ve Metin AKPINAR'ın rol aldığı Propaganda filmi bu gerçekliği mizahi bir dille aslında bize anlatmaktadır. Bu film toprakların üstüne çekilen tel örgülerin sadece iki toprağı birbirinden ayırmadığını, acıları, sevinçleri yani bütünüyle kalpleri ve dostlukları da birbirinden ayırdığını, daha düne kadar kader birlikteliği olan insanların birbirlerine nasıl yabancılaştığını göstermesi açısından önemlidir. pushfn('ads'); Sınırların yüklediği kimlik yetmedi, sınırların içerisinde de etnik kimlikler üzerinden bir farklılaşma doğmaya başlandı. Ulus devlet olma aşamaları homojenleşmeyi amaçlarken yeni kimlikleri ve yeni ötekileri de beraberinde getirdi. Çünkü homojenleşme mecburen bir kimliğin merkeziliğinde olmak zorundaydı. Bu da merkezin dışında kalan kimlikler için farklı aidiyetler yüklenmesine yol açtı. Bu aidiyetlerin talepleri diğer kimliklerle, özellikle merkezi kimliğin inşa ettiği sosyal ve siyasal katılımla çatışmaya başladı. Bu temelin üzerine kurulan toplumsal yapının öncelikleri de elbette farklı olacaktı. Artık en temel insani ilişkiler fertlerin ahlâki özellikleri üzerinden değil kimlikler üzerinden yürüyor. Bir insanı tanımak amacıyla "nasıl bir insan" sorusu yerine "nereli" sorusu