1944 yılının ilk ayları. Bilim adamlarının merak ettiği bir konu var: Neden Alman askerleri hâlâ ölümüne savaşıyorlar Belli ki savaş kaybediliyor. Belli ki artık sona gelinmiş. Ruslar ve müttefikler arasında sıkışıp kalmışsın. Sayın giderek azalıyor, kazanmak imkânsız. Neden hâlâ bitmek tükenmek bilmeyen bir arzu ve hırsla saldırıyorsun, sonunu bile bile Silahları bırakıp teslim olabilirler oysaki.Bilim adamlarının o dönem genel kanısı, beyinlerinin yıkandığı yönünde. Kimileri de ideolojiye bağlılıktan bahsediyor. Nazizm'e o kadar inanmışlar ki kanlarının son damlasına kadar Nazi ideali için savaşıyorlar. O kadar ikna olmuşlar ki tarihin doğru ve haklı tarafında olduklarına, o yüzden sona gelindiği ortadayken hâlâ ölümü göze alıyorlar. Yıllarca Hollywood da bunu kanıtlamaya çalıştı. Beyinleri yıkanmış kötülük makineleri...Savaş sonrası bazı araştırmalara göre ortalama bir Wermacht askerinin karşısındaki İngiliz ya da Amerikalı askerden yüzde 50 daha etkili olduğu ortaya çıkmış. Müttefiklerin bayağı canını sıkmış bu gelişme ve savaş sonrasında araştırmaya başlamışlar. Sonunda, teslim alınan Alman askerleriyle uzun mülakatlar yapan sosyolog Morris Janovitz, durumun hiç de sandıkları gibi olmadığını anlamaya başlamış.Bilim adamları da siyasiler de askerler de Almanların bu savaşma hırsını anlamlandırmaya çalışırken hep yanlış yerlere odaklandıkları ortaya çıkmış. Nazizm'e çok bağlı olduklarından mı, kanlarının son damlasına kadar savaşmış bu Almanlar Hayır. Beyinleri mi yıkanmış Hiç alakası yok. Peki, vatan sevgisi ve kahramanlık hissiyle mi dolup taşıyorlarmış Hayır. O da değil."Kamaradschaft", Almancası bu. Türkçesi arkadaşlık. Normal hayatlarında fırıncı, terzi, manav, öğretmen falan olan bu insanlar cephede giderek zorlaşan şartlarda birbirlerine daha da yaklaşmışlardı. Dayanışma üst düzeydeydi. Kimse arkadaşını geride bırakmıyordu. Nazizm için değil, vatan millet edebiyatı değil, kahramanlık olsun diye değil. Birilerine bir şey ispat etmek için değil. Öyle eğitildikleri için değil. Şeytani birer ölüm makinesi oldukları için de değil. İnsan oldukları için, arkadaş oldukları için, şartlar onları kol kola, omuz omuza getirdiği için ve elbette hayatta kalmak için savaşıyorlardı. Baskı arttıkça daha iyi savaştılar, baskı arttıkça dayanışma arttı.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6714197;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6714197;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: