Ana üreticilere ve satış sonrasına parça üretimi yapan yerli tedarik sanayi, son dönemde artan ithalat karşısında zorlanıyor. TAYSAD, rekabette korunmak adına yerli tedarikçi kullanımının teşvik edilmesi gerektiğini belirtti.

Türkiye'de otomobil ve ticari araç üretiminin ana unsurlarından biri olan tedarik sanayi yani yan sanayi üreticileri, son iki yılda yaşadıkları zorlukları belirlemek üzere bir anket çalışması gerçekleştirdi. Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği'nin (TAYSAD) öncülüğünde yapılan "Rekabetçilik Anketi" sonuçlarına göre, otomotive parça üreten yerli şirketler, son iki yılda özellikle yüksek iş gücü maliyetleri, döviz kurlarındaki baskılama ve faiz yükü/krediye erişim zorluklarının yanı sıra Çinli üreticilerin rekabette öne geçmesi gibi sorunlarla boğuşuyor.

Orta ve uzun vadeli yapısal tehditlerin gündemde olduğuna değinen TAYSAD Başkanı Yakup Birinci, bunların başında Çin'den yapılan ithalattaki hızlı artışa dikkat çekti. Birinci, "Çin gibi ülkelerle rekabette korunmak adına yerli tedarikçi kullanımının artırılması, yerlileşmeye göre teşvik sisteminin kurgulanması ve ana sanayi ile tedarikçi arasında adil ve uzun soluklu fiyatlama mekanizmalarının hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor. Bu noktada özellikle Çin'den gelen ithalatın son yıllarda hızla artmakta olduğunu göz ardı edemeyiz" dedi.

Motorlu taşıtlar için parça ve aksesuarlar kategorisinde, Çin'den ithalatın son 5 yılda yüzde 156 yükseldiğini, metal dökümden parçalarda ise Çinli payının son 3 yılda yüzde 175 arttığını kaydeden Birinci, bu artışın, uzun vadede üretimin ithalata bağımlı hale gelmesine, yerli tedarikçinin zayıflamasına ve sanayimizin dışa açıklığının kritik seviyelere ulaşmasına yol açabileceğini kaydetti.

Daralma sürüyor!

Ankete göre tedarik sanayisinde, istihdamı yüzde 10'dan fazla daralan firmaların oranı yüzde 64'ü bulurken, son 12 ayda istihdamında daralma yaşanmayanların oranı yüzde 31,56'da kaldı.

"2024'te üretim kapasite kullanım oranınız ne oldu" sorusuna yanıt verenlerin yüzde 35'inin, kapasite kullanımlarının yüzde 70'in altında kalırken, 2025'te kapasite artışı yatırımı planlamayanların oranıysa yüzde 64 oldu. Ankete yanıt veren firmaların yüzde 44'ü son 1 yılda yeni proje kazanımında düşüş yaşadığını belirtirken yeni projelerinde artış yaşadığını belirtenlerin oranı yüzde 26 civarında. Verilere göre kaybedilen projeler ağırlıklı olarak Çin ve Hindistan'a yöneldi. Bununla birlikte Türkiye'de kapasite artışı yavaşlarken, yatırım rotalarının yurt dışına kaymaya başladığı dikkat çekiyor. Ankete katılanların yüzde 27,23'ü yurt dışında tesis yatırımı planı yaparken bu ülkeler ABD, Çin, Fas, Romanya, Almanya, Doğu Avrupa ve Mısır olarak sıralanıyor.

Chery'nin müşteri algısı yüksek

Çinli otomotiv üreticisi Chery, SUV modelleriyle Türkiye pazarında kendisine ciddi bir yer edinirken, satış sonrası hizmetleriyle de Türk tüketicisinde olumlu izlenim bırakmış görünüyor. Nitekim Chery, Türkiye'nin önde gelen müşteri deneyimi derecelendirme platformu "Şikayetvar"da 59,1'lik genel puanıyla hem yerel hem de küresel rakiplerini geride bırakarak otomotiv sektöründe ilk sıraya yerleştiğini açıkladı.