İnsanlar pek meraklıdır değil mi "kaza değişir mi, kader değişir mi" diye sorup tartışmaya. Derviş, bütün tartışmaları bitirecek duayı şöyle edermiş: "Allah'ım, biz senin bizim hakkımızdaki kaza hükmünü değiştirmeni istemiyoruz. Ancak o kaza hükmünde bize lütufta bulunmanı talep ediyoruz."

Ben şöyle anlamaya yatkınım bunu. Ne ki yaşıyoruz ve ne ki başımıza geliyor o bizim kaderimizdir ve Allah'ın üzerimizdeki kaza hükmüdür. Dolayısıyla derviş çok haklı. Kaderimizi değiştirmek için dua etmek değil, kaderimizi yaşayıp dururken Allah'ın bize lütuflarda bulunmasını istemek çok daha doğru.

Dahası da var dervişin yakarışının: "Allah'ım, bu zayıf kuluna lütfet." Teslim olmaya zayıflığını kabulle başlamak. Böylece güçlü olandan, en güçlü olandan merhamet, lütuf, ihsan murat etmek yani.

Bu, şuna da benziyor. İnsan idrak etmeye ancak idraksizliğini idrak ettiğinde başlayabilen bir canlı. Zor mu Zor tabii. Kim demiş dervişin yolu kolaydır diye

Biraz daha ilerleyelim buradan. Biz zannediyoruz ki derviş, gavurun "persona inşası" dediği şeyden habersiz bir ademoğludur. O, kalabalıkların içinde kaybolmayı, başkasına benzemeyi ve böylece "dikkatlerden kaçmayı, yok olmayı" murat etmektedir. Ne büyük yanılgı! Derviş diye Rabbini bilerek kendini bilmeyi keşfetmiş adama derler. Kendini keşfeden âdemoğlu, personasını da, hadi sizin seveceğiniz şekilde ifade edeyim, ünik şekilde kurabilme şansına sahip olur. Dervişin Rabbi ile ilişkisi kendiliğini de ortaya koyan bir süreci beraberinde getirir böylece. "Herkese benzeyen bir benzersiz" olmanın yegâne yolunun Rabbi ile uyumlanmak olduğunu bilen adamdır derviş dediğin. Benzersizliği mahviyetinden, personası teslimiyetinden örülüdür. Böylelikle o şarkı tam da onun için yazılmış olur: "Benzemez kimse sana, tavrına kurban olayım."

"Uyumlanmak" dedim evet. Meşhur meseldir. Dervişe "Allah'la aran nasıl" diye sormuşlar, o da "çok iyi. Hep O'nun dediği oluyor, geçinip gidiyoruz" diye cevap vermiş. Uyumlanmak, tam böyle bir uyumlanmak işte. Tehlikeli bir cümleyi suya yazar gibi yazayım: "Öyle bir uyumlanmak ki Allah'ın rızasını talep etmeyi bile aklına getirmeye mecalinin kalmadığı bir uyumlanmak."

"Mahviyet" dedim evet.

Mekke'nin fetih günüydü. Adamın biri, Efendimiz(s.a.v)'in huzuruna geldi. Korkudan titreyerek "Ya Resulellah, bana İslam'ı telkin ediniz" dedi. Efendimiz(s.a.v) o adama şöyle dedi: "Sakin ol kardeşim! Ben bir kral veya hükümdar değilim. Kureyş'ten güneşte kurutulmuş et yiyen senin eski komşunun yetimiyim!"

Neyse. Mehmet Zahit Efendi'nin naklettiği bir şey anlatacaktım ben.