Pek anlamlı bir soru değil bu. Kıran kırana rekabette biri, bir alanda bir milim öne geçse diğerleri oraya yüklenip bir santim fark atıveriyor. Doğru soru; hangi YZ, hangi maksada daha uygun

En meşhuru, meydane ilk çıkan yiğit, OpenAI firmasının GPT'si. Daha çok ChatGPT ile tanındı. OpenAI yenidir, ufaktır, tefektir demeyin. Arkasında yüz milyarlarca dolarla Microsoft var. Daha başka teknoloji firmaları da. ChatGPT'ye doğrudan kendi internet sayfasından ulaşıp kullanmaya başlayabilirsiniz. Fakat Microsoft sayesinde, insanların sık kullandıkları aletlere de GPT yerleştirildi. Edge tarayıcısı kullanıyorsanız hemen üst bantta CoPilot tıklanmaya hazır bekliyor. Tıklarsanız, kendine ait bir yan pencere açıyor ve dile benden ne dilersin diyor. Edge, Microsoft'un… Microsoft'un en çok kullanılan diğer ürünü Office, yani Word, Excel, vs. . Bunların hepsinden de CoPilot'a ulaşmak kolay. Windows'tan mıdır, Office'ten midir bilmiyorum, benim sistem tepsimde CoPilot, o mavi-pembe logosuyla tıklamamı bekliyor. Bir zamanlar YZ, bir önceki sohbetinizi hatırlamazdı. Kaldığınız yerden devam edemezdiniz. Şimdi soruyu da sizi de hatırlıyor ve günler sonra bile sohbeti kaldığınız yerden sürdürmek mümkün.

SONRA GOOGLE

Bütün yapay zekâlar tercüme yapıyor. Fakat bir tanesi var ki koca bir pdf kitabını alıp çarçabuk Türkçe'ye veya hangi dili istiyorsanız ona, çeviriyor. Adı DeepL. Bu programdan daha önce de bahsetmiştim. Şimdi yayınevlerinin sevgilisi. DeepL'in elinden tutarak da çeviri yaptırabiliyorsunuz: Şu anlamına göre mi öbür anlamına göre mi yapayım diye soruyor size, eğer isterseniz. Yayımcılar hem böyle yakından izlemeyle hem de çeviri bittikten sonra redaksiyonla dillere hâkim bir insanın yapabileceği düzeyde çeviri elde ediyor, yayımlıyor. Kimse fark etmiyor bile.

Sahadaki öbür dev, Google. Tercüme işi, hatırlarsınız Google Çeviri ile başlamıştı. Kısa tercümelerde hâlâ rakipsiz. Google YZ'sinin adı Gemini. (Bu yazıyı hazırlarken Gemini 3'ün çıktığı haberi geldi.) Gemini, tek başına ChatGPT kadar isim yapmadı fakat kendinden çok bahsettirecek iki uygulaması var. GoogleLens ve bu yazıyı yazmamın sebebi NotebookLM.

Google Lens'e, "Google, bu nedir" diye cep telefonu kameranızın gördüğü bir cismi sorabiliyorsunuz. Size ne olduğunu, fiyatını, nereden alabileceğinizi söylüyor. Bunun bir gözlük içine yerleştirilmiş şekli de çıkacakmış.

NOTEBOOKLM

Gelelim NotebookLM'e. NotebookLM, yapay zekâ iyi mi kötü mü, gelsin mi gitsin mi tartışmalarının sonlandıracak bir yenilik. Tartışılmayacak yararıyla öyle. Çünkü 21. asrın gittikçe yükselen bilgi denizinde boğulmadan, öğrenmeyi kolaylaştıran onun kadar etkili bir çözüm bilmiyorum. Bana programı, uygulamalı olarak Prof. Dr. Hasip Saygılı Hoca gösterdi ve öğretti.

Bugün insanın baş problemi bilgiye ulaşmak değil, bilgi tufanı içinde boğulmadan yüzmek. Her hafta en az 7-8 kitap ilgimi çeker. Değerlerini bildiğim dostlarımın, tanıdık ve hocalarımın tavsiyeleri bunlara eklenir. Okuduklarım, okumam gereken başka kaynaklara işaret eder. Zor bir yolculuktur bu. Daha 1960'larda, bilgi patlaması henüz bilimsel dergilerden ibaretken, matematik hocam rahmetli Masatoşi Gündüz İkeda'ya sormuştum, "Nasıl takip ediyorsunuz" diye. Raftan bir dergi cildi çıkardı, açtı ve sayfaları birkaç saniyede bir çevirip her çevirişte de "Hmmm, hmmm." diyordu. Burada hem bir özetleme mekanizması hem de her yazan okunmaya değmez mesajı vardı. Sinanoğlu'ndan da özellikle bu ikinci mesajı almıştım. Fakat bilgi tufanının hacmi artıyordu. Değerli ile değersizi ayırt etme de ayrıca marifet gerektiren işlerdi. Ya özetleme Kime özetleteceksiniz