Geçtiğimiz günler küçücük bir canın, sekiz yaşındaki Narin kızın hunharca öldürülmesi kâbusu ile doluydu. "Hayvanca öldürülmesi" diye yazacaktım ama hayvanlara bühtan olur diye düşünüp vazgeçtim. Hiçbir hayvan böyle bir alçaklığa muktedir değildir. Umarım bu yazının yayımlandığı gün, cinayet büyük çapta çözülmüş ve suçlular belirmiş olur.

Sayın Cumhurbaşkanımız da X'ten, konuya hassasiyetle yaklaştığını belirten bir mesaj yayımladı. Son cümleleri şöyle:

"Narin'i katledenlerin adalet önünde mutlaka hesap vermesini sağlayacağız.

"Narin evladımızı bizden kopartanların hak ettikleri en ağır cezayı almaları için adli sürecin bizzat takipçisi olacağımın bilinmesini istiyorum."

Daha önce de kamuoyunu meşgul eden suçlar için başka otoritelerimizden benzer sözler duymuştuk. Aklıma İstanbul'da, Ermeni Hastanesindeki yangında da Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Sayın İbrahim Kalın, yangına Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla müdahale edildiğini açıklamıştı. Bir de "Bu can bu tende durdukça" diye başlayan bir müdahale vardı. Onu hatırlamasak daha iyi.

Yüreğe su serpen ifadeler. Gerçekten öyle mi Tam tersine bunlar beni üzüyor. Bir cinayetin araştırılması ve yargılanması, bir yangının söndürülmesi için devlet başkanı müdahale ediyor, talimat veriyor, bizzat takip ediyor. Peki, bizzat takip edilmeyen cinayetlerde ne oluyor Mesela benim evim yansa ve Cumhurbaşkanı talimat vermese ne olacak İtfaiye daha mı geç gelecek Söndürürken o kadar da gayret etmeyecek mi

Biz devlet miyiz, kabile miyiz diye sorabilirim. Öyle görünüyor ki ya biri ya öbürü değil. Bu iki yapı arasında kademeli bir geçiş var. Modern devlette büyük adamların cinayetleri bizzat izlemesine, yangınlarda itfaiyeye bizzat talimat vermesine gerek yoktur. Mahkemelerdeki davalara da savcılara da yukarılardan talimat verilmez. Yalnız verilmez değil, verilemez. Kabilelerde her şey kabile reisinin talimatıyla yapılır. Fukuyama'nın tabiriyle "siyasi organizasyonlar" bu iki ucun arasında bulunabiliyor. Her davayı, her araştırmayı, her yangını değil ama bazılarını reis bizzat takip edebiliyor, bizzat talimat verebiliyor.

Bilimler arasındaki duvarların yıkıldığı çağdayız. Tarih, arkeoloji, antropoloji, sosyoloji, siyaset bilimi birbirine yardımcı. Hatta bazen iç içe çalışıyorlar. Arkeologlar, bir yerleşimde binaların boyuna posuna bakıyor. Diğerlerinden çok daha büyük bir bina varsa siyaset bilimine bir mesaj gidiyor: Bu toplum otoriter yönetim altındaydı. Yoksa daha demokratik bir yapı bulunduğu hükmüne varılıyor.

Bir başka tespit şu: Otoritenin şiddeti arttıkça menzili kısalıyor. Bu çok ilgi çekici bir sonuç. Açıklaması aydınlatıcı. Hukukun üstünlüğü bulunan toplumlarda, ülkenin en uç noktasına kadar bürokrasi, aynı olaylara aynı tepkileri veriyor. Cinayet o bölgede de bu şehirde de cinayet. Yangın nerede çıkarsa çıksın aynı dikkatle söndürülüyor. Bu tekdüzeliğe devlet deniyor. Devletin otoritesi uzun menzilli,

ülkenin en uzak noktasına kadar her yere hâkim. Çünkü emirle değil, ilkelerle, ilkelere dayanan algoritmalarla işliyor.