Sosyal Güvenlik Kurumu, Anayasamız gereğince tüm vatandaşlarımıza sosyal güvenlik hizmeti sağlamakla görevlendirilmiştir. Bu görevi sağlamak için en önemli finans kaynağını işveren ve çalışanlardan alınan prim gelirleri teşkil etmektedir.

En önemli harcamaları ise emekli maaşları ve genel sağlık sigortası harcamaları oluşturmaktadır. SGK'nın asli görevlerini yerine getirmesi aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir bir gelir politikası ile giderlerinin karşılanabildiği finansal dengenin kurulmasına bağlıdır. Sadece bugünü değil geleceği de düşünen bir sosyal güvenlik sistemi temel hedefler arasındadır. Bu bağlamda rutin olarak her sene 370.000-450.000 arasında normal emekli olanlara ilave olarak geçen yıl 1.750.000-1.800.000 arasında değişen EYT'li emeklilerle birlikte harcamaları da doğal olarak olağanüstü artmıştır. Hâl böyle olanca SGK'nın bütçesi ve gelirleri en çok merak edilen konular arasında gelmektedir. Bu yazımızda SGK'nın gerçekleşen gelirleri değerlendirilmiştir.

Gelirlerde hedeflerin üzerinde yüksek artış

Kurum için hedeflenen bütçe ile gerçekleşen rakamların dağılımına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir. 2023 yılı bütçe tahmininde prim gelirleri; sigortalı artışı ve asgari ücret artışı dikkate alınarak hesaplanmıştır. 2023 yılında prim gelirleri bütçeye göre 33,8 oranında artarak 1.463,3 milyar TL olmuştur. Prim gelirlerinde gözlenen artışta; asgari ücret artışı, sigortalı sayısı ve memur maaş katsayısındaki değişimler etkili olmuştur. Asgari ücret artışı, 2023 yılı bütçesinde 35 olarak öngörülmüş olmasına rağmen Ocak-Haziran dönemi için 54,66, Temmuz-Aralık dönemi için 34,04 oranında gerçekleşmiştir. Memur maaş katsayısı bütçede Ocak ayı için 16,99, Temmuz ayı için 9,53 olarak öngörülmüş olmasına rağmen ilgili dönemde Ocak ayında 30 ve Temmuz ayında 17,55 olarak gerçekleşmiştir.

Geçen yıl ayrıca Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi nedeniyle afet yaşanan illerdeki işverenlerin, sigortalıların ve hak sahiplerinin iş ve işlemlerinin kolaylaştırılması amacıyla çeşitli tedbirler alınmış olup depremden etkilenen illerde söz konusu tarihten önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile 2023 yılı Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran aylarına ait prim borçları ertelenmiştir. Bu uygulamalar 2023 yılı prim gelirleri üzerinde olumsuz etkiye sebep olmuştur.

Sigortalıların, 2023 yılı Mart ayında 7438 sayılı Kanunla yürürlüğe giren, 891999 tarihi ve öncesi sigortalılar için emeklilikte yapılan düzenlemeden yararlanarak emekli olmak için gerekli prim ödeme gün sayısı ve çalışma süresi gibi şartları yerine getirebilmek amacıyla askerlik, doğum, yurt dışı borçlanması yapması ve özellikle 41-(b) sigortalılarının ödemiş oldukları geçmiş dönem primleri sebebiyle 2023 yılında borçlanma ve 41-(b) için geçmiş dönem prim tahsilatında artış görülmüştür.

Faturalı Ödemeler Geliri

2023 yılında faturalı ödemeler bütçeye göre 134 oranında artarak 276.263 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu artış, bütçe öngörüsünün üzerinde gerçekleşen memur maaş katsayısı artışı ile bütçe tahmininde yer almamakla birlikte en düşük emekli aylığının 2023 yılı ocak ayında 5.500 TL, 2023 yılı Nisan ayı itibarıyla 7.500 TL olarak belirlenmesine ilişkin düzenleme sebebiyle gerçekleşmiştir.

41-(c) emekli aylık artışının 25 olarak belirlenen oranı ile 17,55 memur maaş katsayısı arasındaki 6,34'lük farkın Hazinece karşılanması da faturalı ödemeleri arttıran ilave bir unsur olmuştur. Ayrıca 1.100 TL olarak ödenmekte olan bayram ikramiyesi tutarının 2023 yılı nisan ayı itibarıyla 2.000 TL düzeyine yükseltilmesi de faturalı ödemeler kaleminde artışa sebep olmuştur. Benzer şekilde 891999 tarihi ve öncesi sigortalılar için emeklilikte yapılan düzenleme kapsamında emekli olanların emekli ve bayram ikramiyeleri de artışın bir diğer sebebidir. Artışta ayrıca; 2023 yılı kasım ayında, emekli ve hak sahiplerine bir defaya mahsus olmak üzere ödenen 5.000 TL ikramiyenin karşılığı olarak Hazine tarafından Kuruma aktarılan tutar da etkili olmuştur.