İşçi, işveren ve hükûmet temsilcilerinden eşit sayıda üyelerden müteşekkil olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025 yılında geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında ilk toplantısını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde yaptı. İlk toplantıda taraflar herhangi bir rakam telaffuz etmedi. İkinci toplantı ise haftaya pazartesi günü yapılacak.

Bu toplantıda bir netice çıkacağını zannetmiyorum. Ancak büyük bir ihtimalle bu ayın üçüncü haftasında ilan edilmesi kuvvetle muhtemel. Keza her hâlükârda en geç 31.12.2024 gününe kadar ilan edilecektir.

Asgari ücret, enflasyondaki yüksek orandaki dalgalanmalara bağlı olarak 01.01.2016 tarihi öncesinde yılda iki kez veya daha çok belirlenirken bu tarihten 2022 yılına kadar yılda bir kez belirlenmeye başlanmıştır. Özellikle son üç yılda enflasyondaki yüksek sıçramalara bağlı olarak 2022 ve 2023 yılında ikişer kez belirlenmiştir. İçinde bulunduğumuz 2024 yılında da enflasyon oranlarının yüksek olmasına karşın enflasyonla mücadeleyi sekteye uğratacağı gerekçesiyle beklenen ara düzeltme yapılmamıştır. 2025 yılında belirlenecek olan asgari ücretin de tüm yıl boyunca geçerli olacağı, yıl içinde ara güncelleme yapılmayacağı öngörülmektedir. Peki, tarafların asgari ücret beklentilerine göre nasıl bir rakam ortaya çıkacaktır

İŞÇİLERİN BEKLENTİLERİ

En son 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren net asgari ücret 17 bin 2 TL olarak uygulamaktadır. Sadece ilk 6 ayda 24,73 oranında enflasyon farkı gerçekleşmesine karşın temmuz ayında güncelleme yapılmamıştır. Geçmiş dönemlere bakıldığında daha düşük enflasyon olmasına rağmen asgari ücrete birden fazla güncelleme yapıldığı görülmektedir. Eylül ayında da beklenen düzeltme şeklindeki güncelleme ekonomi yönetiminin direncine takılmıştır. Aradan geçen zaman sürecinde meri asgari ücretin brütü bile Türk-İş'in en son açıklamış olduğu 20.562 TL olan açlık sınırının çok gerisinde kalmıştır.

Diğer yandan yıl içinde kamu işçileri, memurlar ve tüm emeklilere ara güncelleme yapılırken sadece asgari ücretlilere güncelleme yapılmaması bu kesimin ve özel sektör çalışanlarının daha fazla enflasyon nedeniyle mağduriyetler yaşamalarına neden olmuştur. Keza asgari ücrete ara zam yapılmayınca özel sektör firmalarının çoğunluğu mavi yaka beyaz yaka ayrımı olmadan çalışanlarına ya güncelleme yapmamıştır. Ya da cüzi bir güncelleme yapmıştır. Asgari ücrete ara güncelleme yapılmaması ve döviz kurlarının neredeyse sabit tutulmasına rağmen enflasyon hedeflerinin tutturulamaması ve enflasyondaki yapışkanlık asgari ücretin enflasyonu azdırdığı yönündeki iddiaların gerçek dışı olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. Hâl böyle iken işçi kesiminin gerçekleşen enflasyonrefah payı talebinin çok yerinde bir talep olduğunu söyleyebiliriz.

İŞVEREN KESİMİNİN BEKLENTİLERİ

Asgari ücret, işçiler açısından gelir, işverenler açısından ise maliyet anlamına gelmektedir. Özellikle de ihracatçıların döviz kuru nedeniyle zaten rekabet etmekte zorlandıklarını bunun üstüne asgari ücretin yüksek belirlenmesinin kendilerini çok zor duruma düşüreceğini dile getirmektedir. Ayrıca KOBİ'ler ve esnaf işverenler de enflasyonla mücadelenin devam ettiği süreçte çok zorlanacaklarını ifade etmektedir.

Genel olarak işveren kesiminin yapılacak olan güncellemenin 25'i geçmemesini talep etmektedir. Bu durumda net 21.250 TL'lik asgari ücret söz konusu olacaktır. Belirtilen rakam açlık sınırının çok altında bir rakam olup hayat pahalılığı karşısında kabul edilemez bir rakamdır.

ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLABİLİR

Peki, 1 Ocak 2025 yılında asgari ücret ne kadar olabilir Gelin yine somut verilere dayanarak matematiksel olarak analiz edelim. Öncelikle yasal düzenlemelere ve asgari ücret tarifine en uygun ücretin Türk-İş tarafından açıklanan bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyetine ilişkin rakam olduğunun altını çizelim. Kasım ayı itibarıyla bu rakam26.712 TL'dir. Asgari ücretin şubat ayında işçinin eline geçtiği düşünüldüğünde bu tarihte bekâr bir işçinin aylık yaşama maliyetinin minimum 29.000 TL'den az olmayacağı izahtan varestedir. Asgari ücretin 29.000 TL olması mümkün mü Maalesef mümkün görünmüyor.