Estetik ile iktisat ters orantılıdır, birinde şekil yapan oburunu kırar. Estetik masraflıdır oranı kovalayan altınına kıyar.

İnsan yüzü ve vücudu hakkında sunulan ideal ölçüler İtalyan'a çıkar. Çekik gözlüler, Kızılderililer, Afrikalılar kale alınmaz.

Bir zamanlar Yunan ve İtalyanlar altın orana takar, garip manalar yüklerler ona. Sayı sayı olmaktan çıkar mistik bir havaya bürünür adeta.

Şimdi bir dikdörtgenimiz var diyelim farzımuhal, iki kenar toplamının büyük olana nispeti 1,618 ise oldu tamam. Bu sayı Yunan alfabesindeki "phi" harfiyle ifade edilir. (Dikkat, attention, intebih "Pi 3,14" başka!)

Matematikçi Fibonacci rakamları kurcalarken (0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21) gibi bir dizi yakalar. Mesela birle ikiyi topla uc. İkiyle ucu topla beş. Bol birbirine 351,66666 çıkar. Rakamlar büyüdükçe ideal sayıya (1,618) yaklaşırlar.

Abesle iştigaldir, kimseye hayrı olmaz. Ama Euclides "Elementler" adlı eserinde bunu parlatır, hendesecilerin dikkatini çeker mevzuya (MO 300).

Pisagor'dan da kaçmaz, oranı fark etse de "altınlığında" kararsızdır, diğerleri gibi abartmaz, kabartmaz.

Gelgelelim İtalyan matematikçi Luca Pacioli onunla yatar, onunla kalkar, hele Leonardo da Vinci'nin resimlerinde zikrolunan kıyası tespit edince bir velvele koparır ki sorma, bütün Floransa ayakta.

FAŞİZMİN TERESSÜMÜ (resimlenmesi, iz düşümü)

İnsan yüzü ve vücudu hakkında sunulan ölçülere bakarsanız alayı İtalyan'a çıkar. Yani Avrupalı beyazsan ideal insansın. Çekik gözlü ya da Afrikalıysan kaybol, dolanma buralarda!

İyi de bu ırkçılık olmuyor mu Bence Somalililer de Somalılar da çok sevimli, atın şu mezuralarınızı kenara. Bir kere insan var karşınızda. Aaa ne şirin deyip seveceksin. Neymiş oran, orangutana bile yapılmaz!

Yok ekseriyetin ekalliyete tahakkümü derseniz Asyalılar sizden fazla. Sadece Cin ve Hint 3 milyar. Ekleyin Endonezya, Malezya, Kore, Vietnam ve Japonya'yı. Acık ara fark atar Avrupa'ya.

Şimdi onlar da başka oranlar mı koysun, kavimlerini öne mi çıkarsınlar

Bu işin tacirleri çiçekleri böcekleri tarar, işi gücü bırakır, otta kökte oran ararlar. Bal kovanları, tavus tüyleri, kelebekler, arılar, kuşlar, kar taneleri, kelp dişi, jaguar deseni hiçbiri orana oturmaz, bulabildikleri iki mahluk var, salyangozla kozalak.

Paragöz mimar ve ressamlar hadiseyi köpürtür, pazarlama güçlerini artırırlar. Sanat tarihçilerine de mevzu lazım. Mona Lisa tablosunda, Partenon'da (antik Atina) ve Giza Piramidinde oran ararlar. O, biraz da nereden baktığınıza bağlı, illaki üçe beş bir şeyler bulursun koca binada.

ZÜGÜRDÜN ÇENESİ

Mimar Le Corbusier, Dali veya Tool'un phi katsayısını kullandığına dair tek delil yok.

Bükük belli bir nineye ölçülere uymuyor diye çirkin diyebilir misin Onun şefkatli duruşunu, dualı bakışını hangi orana vuracaksın acaba

İç ısıtan bir tebessümü, annenin ninnisini, bebeğin kokusunu hangi aletle ölçeceksin sonra

Estetiğin matematikle ne alakası olabilir ki, hoşuna gidiyorsa tamamdır; iletki, pergel sokarsan tadı kaçar.

Ressamlar umumiyetle altın orana itibar eder, çünkü resim defterleri ve tuvaller üçe beşin katlarıdır. Boşluk bırakamayacağına göre, mecburen uyacaklar... Estetik cerrahinin işi de oran satmak. Meraklısı çook, para elde bekliyorlar sırada.

GÜZELLİK CETVELE KALDIYSA

Eğer mevzu yüzün eni boyuysa milyon kişiyi ölçün belki birkaç tane 1,618 çıkar. Kafatasını presleyip kalıba sokamayacaklarına göre başka başka oranlarla oyalar; burun, dudak, kaş uzunluğunda letafet ararlar. Ama en çok yapılan operasyon rinoplasti, goz kapağı ve dudak kaldırma.

Niye Çünkü kolay.

Çene implantları ve yanak dolguları ile bir şeyleri değiştirmek mümkünse de attığın taş ürküttüğün kurbağaya... Haydi girdik operasyona; kestiler, biçtiler, diktiler, silikonlar milikonlar. Peki garantisi var mı Yata yata yağ bağlarsam oran mı kalacak sıfatımda Bir de onlar sarkacak, al başına ayrı bela.

Bıçakçılara göre hava hoş, her daim emrinizdeler, yeter ki paradan haber verin onlara.

Sahi o riskli ameliyatlarla mide küçültenler, yağ aldıranlar, niçin spor yapmayı düşünmez Az yeseler, yürüseler, otomobile, asansöre mesafe koysalar...

Kaldı ki estetik de değişiyor; iki nesil evvel tombul bayanlar, gürbüz çocuklar gözdeydi, sonra yürüyen iskeletler manken kesildi başımıza. Dun millete hoş gelen kalkık burunlar, kule kafalar, bugün cazip değil, yarın bunlardan da bıkacak kestirdiklerine biçtirdiklerine pişman olacaklar. Gençlik resimlerine bakıp "Tuh be" diyecekler, "Ben güzelmişim aslında!"

TAKMAYIN KAFANIZA

Yok efendim uzun burun üzgün gösterirmiş, bunu söyleyen hiç Karadeniz'e gitmemiş anlaşılan. Hepsi de neşeli, burunlarıyla mutlular.

Ne boncuk burunlular var, gam kasavet akar.

Adamların dertleri seni beni Leonarda da Vinci'nin 'Vitruvius Adamı'na uydurmak. Biz idealiz, mükemmeliz; siz de uyun bize, yatın bıçak altına!

Amaan koyverin gitsin, simanızı sevin. Hangi arkadaşımızla oranı ideal diye samimi olduk ki Ya tatlı diline takıldık, ya dostluğuna.

Herkes güzeli sevmez ama her aşık sevdiğini güzel sanır. Leyla dediğin kara kuru bir kız. Gel sen onu sor Mecnun'a.

Bazı sunucuların beyaz dişleri ürkütücü, spotlar yanınca selektör gibi parlıyor. Halbuki dişlerin sac, göz ve cilt rengi ile bir uyumu var yaratılıştan. Yok, benimki beyaz olsun. Peki canım, sen kaşındın. Haddini bilmezsen ocu yaparlar.