İlk Meclis'in mebusları davetle çağrılır, Rumelililerin ciddi bir ağırlığı vardır.

Temmuz'da yeni bir tabirle tanıştık. "Demokrasi şehidi."

Uğruna ölünecek değerler arasında "demokrasi" kaçıncı olabilir ki

Yerli değil millî değil, Batıdan ithal bir yönetim şekli. İsrail parlamentosu ve Netanyahu katilini ayakta alkışlayan ABD Kongresi de demokrasi müessesesi...

Faydalıdır zararlıdır orası ayrı mevzu ama övüldüğü yıllarda da mevcudiyeti tartışma meselesidir.

İlk Meclis'e çağrılan mebuslar, yolları bir şekilde M. Kemal ile kesişen isimlerdir, davetle gelir, seçilmiş değillerdir. Tek parti prensleri umumiyetle Rumelilidir, Anadolu'nun alakasız vilayetlerinden gösterilir.

Bazıları peş peşe sekiz dönem oturur, sandalyeyi sahiplenir.

Şöyle üstünkörü bi bakalım. Önce Ankara vekilleri diyelim. Mesela Midillili Ahmet Rüstem Bilinski.

Ardahan'da Filibeli Hilmi (İzmir davasından asılacaktır). Aydın'da Katerinli (Selânik) Hasan Tahsin, Gümülcineli Esat İleri.

Ayntab'tan İstanbullu Ali Cenani, Ragıp Yoğun ve Rodoslu Kılıç Ali.

Bolu için Nişli Cevad Abbas, Filibeli Nuri Aksu, Eskicuma'dan Tunalı Hilmi. Hanyalı (Yunanistan) Cemal Suda da 5 dönem yapıştıysa vardır bir sebebi.

Burdur sandalyelerine İstanbullu Ali Ulvi, İsmail Suphi ve Kosovalı Mehmet Akif ile Selanikli Şevket.

Bursa'da muhacir çoktur, Grebeneli Emin Erkul, Üsküplü Necati Kurtuluş göze batmaz ama Tosyalı Abdullah Servet kendi muhitini daha iyi temsil etmez mi

Cebel-i Bereket (Osmaniye) mebusları Malkaralı Faik Öztrak ve Debreli (Makedonya) Rasim Celâleddin. Bilmem hiç fıstık yetiştirdiler mi

ORALIYI BURAYA

Çorum, Denizli ve Diyar-ı Bekr listelerinde doğma büyüme İstanbullular.

Merak ediyorum acaba Rodoslu Mehmet Atıf ile İstanbullu Refik Saydam Doğubayezid'i gördüler mi

Edirne'ye Bitlisli İsmet İnönü, İstanbullu Kâzım Karabekir ve Priştineli Cafer Tayyar...

El-Aziz'i temsil için de Selânikli Hasan Tahsin Berk'i yollarlar.

Ertuğrul sancağında (Bilecik) İzmirliler ağırdır, Eskişehir'de ise Ohrili Eyüp Sabri, Dobrucalı Veli ve Gümülcineli Sami.

Hadi İstanbul neyse; Pirlepeli Ali Fethi'yi, Köstenceli Numan'ı eritir. İzmir'e de iki Selânikli (Refet Bele, Hasan Tahsin) Gerçi Rodos yakın sayılır, Ali Enver Tekând sindirilir.

Kocaeli'ye bakıyorum; H. Sırrı Lefkoşalı, Hamdi Namık Debreli.

Karahisar-ı Sahib ve Karahisar-ı Şarki de ellerin elindedir.

Karesi vilayetinde Makedonya Köprülü'den Kâzım Özalp gösterilir.

RUMELİ AÇIK ARA

Kütahya listesi Yunanistan ve İzmir ağırlıklıdır Serezli Haydar gibi.

Menteşe'de (Muğla) Giritli Ethem Fehmi, İstanbullu Mahmut Nedim, Ankaralı Rifat Börekçi.

Mersin'de İşkodralı Fahreddin, Diyarbakırlı Muhtar Fikri.

Saruhan vilayetinde Midillili Mehmed Refik, Plevneli Celâleddin (Bayar), Manastırlı Hüseyin Avni.

Sinop'ta Manastırlı Rıza Vamık, Kırklarelili Şerif.

Trabzon listesinde Rodoslu Hamit, Edirneli Hüsrev (Gerede) ve Serezli Hamdi (Ülkümen).

Yaa hiç mi Karadeniz çocuğu yoktu Bunlar hamsiyi fındığı ne bilir

Van'a ise Podgorica'lı Haydar, acaba otlu peynir yedi mi

Davet edilirler, lütfeder gelirler, yemin bile etmezler.

BASKIN BASANIN

Yıl 1923.

T.C. kurucularını Lozan'ı oylatma endişesi sarar. Meclis-i Mebusan'dan gelen ağır isimler vardır. Tavize direnir, itirazdan da çekinmezler.

1. Kemal, Batı Anadolu gezisinde halkı hazırlamaya çalışır ama içi rahat değildir hâlâ.

O gece Vekiller Heyeti Başkanı Rauf ve Ali Fuat Paşa'yla toplanır bir plan yaparlar. Meclis'e yeni bir seçim kanunu teklif edecektirler. Ancak Teşkilat-ı Esasiye'ye göre erken seçim için 23 ekseriyet gerekir.

Toplanabilmesi zordur, davet edilip de gelmeyenleri müstafi sayar, Meclis'i fesheder kurtulurlar.

Seçim baskın tarzında yapılır; mevcut hukuka göre ya doğduğunuz büyüdüğünüz yerden aday olursunuz ya da en az beş sene ikamet ettiğiniz şehirden.

Hâlbuki Yakup Kadri, Mardin adayı olduğunu gazeteden öğrenir, M. Kemal de Ankaralı değildir.

Neyse 1923 seçimleri yapılır, Müdafaa-i Hukuk Grubu yekpare koltukları kapatır. Ve Lozan rahatlıkla imzalanır. (23 Temmuz 1923)

Oldubittiye getirmek mi Ne münasebet canım, hâkimiyet bilakayduşart milletindir.

Grup haricinde seçilmeyi başaran tek isim Gümüşhane Mebusu Zeki Kadirbeyoğlu olur. Hilafetin İlgası ve Hanedan-ı Osmani'nin Harice Çıkarılması Hakkındaki Kanun'a ret oyu verir.

DEMEDİM Mİ BEN SANA!

İnandığını savunanlar muhalif diye ilan edilir. Bir kısmı "İzmir suikastı" davasında elenir.

Kafkas kahramanı Çerkez Halid Paşa cepheden cepheye koşmuş, 11. Yunan Tümeni'ni, Tümgeneral Nikolaos Kladas ile birlikte esir almıştır. Gelgelelim rejim militanlarından Kel Ali (İstiklal Mahkemelerinin hukuksuz celladı) tarafından Meclis koridorunda vurulur. Beş gün boyunca kıvranır, ölmesini bekler, hastaneye kaldırmazlar. Savcılıktan ne soruşturma, ne kovuşturma.

Kanun karşısında herkes müsavi, bazıları daha müsavidir.

İzzettin Çalışlar Yanya'lıdır. Kütahya Eskişehir Muharebelerine katılır, bir ara Çerkez Ethem ile uğraşır. Askerî vali olarak İzmir'e tayin edilir. Aydın, Muğla ve Balıkesir mebusluğu yapar.

Mazhar Germen, sekiz dönem Aydın mebusu olur, taaa DP iktidarına kadar.

Anıtkabir inşasını teklif eden alkışçı Mithat üç dönem Aydın, üç dönem de Trabzon mebusu olur.

Rodoslu Reşit Galip, sofranın saylavlarındandır. Maarif Bakanlığı yapar, halkevlerini açar, Türkçe ezan taraftarıdır, lisanımızı uydurukçaya boğar. İstiklal Mahkemesi azasıdır, Paşa'nın emriyle Serbest Fırka'ya girer çıkar. "Türk'üm Doğruyum" andını yazar. Rakıyla nohudu özünden çok sevse de ikinci kadehten sonra uçar, Atatürk'e bile posta koyar.

CİNAYET SÜMEN ALTINA

Manastırlı Recep Zühtü de yakın arkadaşlardan, birçok şirketin mümessilidir, Şeker Fabrikaların da da aza. Metresi Fatma Medine Hanım'ı vurup öldürür. Tabiplere sırnaşır, "Rapor verin bana!" Mazhar Osman "Hayır" der, "Aklın başında!"