Süheyl İbn Amr ve arkadaşları yeniden Mekke'ye dönmüş ve Hudeybiye'de gördükleri manzarayı olanca açıklığıyla Kureyş'e anlatmaya başlamışlardı. Arkadaşlarının öldürüldüğü haberi gelir gelmez her bir sahabînin aldığı tavırdan ve Allah Resûlü'nün beyat davetine icabet etmedeki süratlerinden oldukça etkilenmiş, bütün imkânsızlıklara rağmen savaşma konusundaki kararlılıklarından da ciddi manada çekinmişler ve gördüklerini arkadaşlarına anlatmışlardı. Müslümanların savaş için kolları sıvadık ının haberini alan sağduyu sahibi Kureyşliler, durumun nezaketi karşısında şu görüş birliğine vardılar: Bizim için, diyorlardı. "Bu yıl Beytullah'ı tavaf etmeden vazgeçip geri dönmeleri şartıyla Muhammed'le bir barış anlaşması yapmaktan daha hayırlı bir iş yoktur. Böylelikle Araplar ve O'nun buraya doğru geliş haberini duyanlar, bizim Onu engellediğimizi de duymuş olurlar! Gelecek yıl da gelir ve Mekke'de üç gün kalarak kurbanlarını kesip geri dönerler. Böylece zorla yurdumuza girmemiş, burada sadece birkaç gün ikamet etmiş olurlar!" Bunun üzerine yine Süheyl İbn Amr başkanlığında Huveytıb ve Mikrez'i yeniden Allah Resûlü'ne gönderdiler. Süheyla: Muhammed'e git ve O'nunla bir anlaşma yap! Fakat o anlaşmada, bu yıl Mekke'ye girmeme şartı mutlaka olsun; vallahi de biz, Arapların yarın sağda solda, O'nun zorla yurdumuza girdiğini konuşmalarına müsade edemeyiz, diye tembihte bulunmuşlardı. Kararlaştırıldığı şekliyle Süheyl ve arkadaşları yola çıkıp yeniden Hudeybiye'ye geldiler. Onların yeniden gelişlerini uzaktan gören Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem): ''Bunları tekrar gönderdiklerine göre Kureyş sulh istiyor, buyurdu. Ümitlenmişti; zira O'nun istediği de buydu. Çünkü Mekke müşrikleriyle Hayber'de bir araya gelip de odak oluşturan Yahudilerin, aralarında oturup da Medine'ye karşı ortak tavır belirleme konusunda anlaştıklarını biliyordu. En azından şimdi, bu ittifakın taraflarından birisi ile anlaşıp düşmanın gücünü parçalama fırsatı doğmuştu ve bu fırsat, tebliğini yapmakla mükellef olduğu İslâm adına iyi değerlendirilmelidir. Bağdaş kurarak yere oturan Allah Resûlü'nün yanına gelen Süheyl de yaklaşmış ve yere diz çökmüştü. Abbâd İbn Bişr ve Seleme Bin Eslem İbn Harîş, zırh ve miğferlerini giymiş olarak Efendiler Efendisi'nin başında nöbet tutuyorlardı. Ashâb-ı kirâm da etraflarında halkalanmış, olup bitenleri takip etmeye çalışıyorlardı. Uzun uzun konuştular. Kıyasıya bir pazarlık cereyan ediyor; ses tonları da bir yükselip bir alçalıyordu. Bir ara Süheyl'in ses tonunun daha da yükselmesi karşısında buna dayanamayıp sinirlenen Abbâd İbn Bişr ona: Resûlullah'ın yanında sesini kıs, diye tembihte bulunacak ve Resûlullah'ın huzurunda bulunma hassasiyetinin ihlâl edilmemesi gerektiğini hatırlatacak. Bu uzun konuşmaların neticesinde prensipte şu maddeler üzerinde anlaşıldı: 1. Taraflar arasında on yıl süreyle savaş yapılmayacaktı. 2. İnsanlar, birbirlerinden gelebilecek tehlikelere karşı güvende olacaklardı. 3. Allah Resûlü ve ashâb-ı kirâm hazretleri, bu yıl geri dönecek ve ancak gelecek yıl Beytullahı ziyaret edebilecek. Mekke'de üç gün kalabilecekleri bu gelişlerinde yanlarında sadece yolculuk silahları olacak ve kılıçlarını da kınlarından çıkarmayacaklar. 4. Velisinin izni olmadan Kureyş'ten gelip de Efendimiz'e sığınanlar, İslâm'ı kabul etmiş bile olsalar velisine iade edilecek; diğer yanda müminlerden birisi gidip de Kureyş'e sığınırsa onlar onu iade etmeyeceklerdi. 5. Karşılıklı ayıplamalar ortadan kalkacak; ne hıyanet ne de hırsızlık gibi olaylara mahal verilecekti. 6. İki tarafın dışındaki kabile ve topluluklar, diledikleri zaman diledikleri tarafla ittifak kurup anlaşma yapabilecekleri. Bilhassa bu son madde kabul edilir edilmez Huzâ'a kabilesi, "Bizler, Muhammed'le ittifak edip anlaşmayı kabul ettik." derken, Benî Bekir kabilesi de, "Bizler de, Kureyş ile ittifak kurup anlaşma yaptık." diyerek saflarını netleştirmiş oldular.1 Hz. Ömer'in Feveranları: Ancak bu madde ve ortaya konulan şartlar, müminlere çok ağır gelmişti; bir yandan ayak diretip de hiç taviz vermeyen Süheyl, diğer yanda ise bunları karşı tarafa verilmiş tavizler olarak değerlendiren müminler vardı; maksatları Allah Resûlü'ne tepki değil, meselenin bütün yönleriyle vuzuha kavuşturulmasıydı. Çünkü bugüne kadar Allah ve Resûlü'nden öğrendikleri arasında, inanan bir mü'minin imansız bir kâfir veya müşrikten üstün olduğu da vardı ve şu anda karşılaştıkları husus, sanki bu bilgiyle çelişir gibi duruyordu. Bilhassa Hz. Ömer hızını alamayıp huzur-u risalete gelmiş: Yâ Resûlallah, diye sesleniyordu. Sen, gerçekten Allah'ın peygamberi değil misin Evet; Ben Allah'ın Resûlü'yüm, diye cevapladı Allah Resûlü Hz. Ömer'i. Ancak o, bu cevapla teskin olacak gibi değildi ve sorularına devam etti: Bizler hak üzere iken onlar ise bâtılı temsil etmiyorlar mı Evet! Bizim ölülerimiz Cennette,