"Macaristan coğrafi olarak Batı'da yer alıyor ancak Batı'da bir anlamda yalnız duruyor. Üç büyük dünya kültürü mevcut: Alman (Cermen) dünyası, Slav dünyası ve Latin dünyası. Biz ise bunlardan hiçbirine tam olarak ait olmayan, doğudaki akrabalarını geride bırakmış bir milletiz. Bu nedenle Türk dünyasıyla ilişkimiz bizim için büyük önem taşıyor. Bu her zaman böyleydi."

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, dün Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı ortak basın toplantısında söyledi bu sözleri. Orban'ın değerlendirmesi, Macar kimliğinin Orta Avrasya'daki tarihî köklerine ve Türklerle paylaşılan kadim akrabalığa yapılan açık bir göndermeydi. Bu nedenle Ankara-Budapeşte hattındaki yakınlık, siyasî bir tercihten ziyade tarihî bir aidiyet duygusuna dayanıyor.

Üstelik Orban'ın sözlerinde, Avrupa içinde sık sık "öteki" gibi görülen bir Macar kimliğinin tarihsel yükü de hissediliyordu. Cermen, Slav ve Latin bloklarının ortasında yer almasına rağmen hiçbirine tam olarak ait sayılmayan Macarların, doğuya dönük kültürel hafızayı canlı tutması şaşırtıcı değil. Avrupa'nın modern söylemleri kapsayıcı görünse de kıtanın zihinsel haritası hâlâ "merkez-çevre" ayrımıyla işliyor.

İnanın abartı değil... Avrupa, demokratik söylemlerine rağmen 'öteki' üzerine kurulu bir kıtadır; kimliği dışlayarak tanımlayan bu refleksin teolojik bir arka planı bile vardır.

Bu nedenle Avrupa Birliği'nin çöküşüne dair en net uyarılar bugün Orban'dan geliyor. Kıtayı içeriden bilen ama merkezinde hiç yer almayan bir lider olarak, Avrupa'nın yaşadığı kurumsal çürümeyi açık bir şekilde dile getiriyor. Nitekim kısa süre önce AB'yi şöyle eleştirmişti:

"Avrupa Birliği yolsuzluğa batmış durumda. Komiserler ağır suçlamalarla karşı karşıya, Komisyon ve Parlamento skandalların içinde boğuluyor ama Brüksel hâlâ ahlaki üstünlük taslıyor."

Bu sözler, sadece güncel bir tepki değil; Avrupa'nın tarih boyunca ürettiği yapısal dışlamanın bugün kurumsal bir krize dönüşmüş hâli. Çünkü Macarlar, tarihsel olarak ne tamamen içeride ne de tamamen dışarıda sayılan "ara halk" konumunda kaldılar.