27.6.2025 Cuma günü vefat eden ve ikindi namazından sonra defnedilen bir cenaze namazı esnasında yaşadığım ve pek nadir rastladığım bir olaydan bahsetmek istiyorum. Aslında bu yaşadığım keşke her cenazede yaşanabilse.

Cenaze namazı kılınmadan önce cenazenin yakını olan babası imama şöyle bir tembihte bulundu. "İmam, hakkınızı helâl eder misiniz" dediğinde, Baba, "Oğlumda kimin hakkı varsa gelsin benden alsın" diye uyardı. Bu cenazeyi rahatlatma açısından fevkalade önemli bir husustur.

Burada hukuk-u ibâd yani kul hakları konusunu biraz açıklamak istiyorum. Hakk, genel manada ikiye ayrılır. Birincisi, hukukullah yani Allah'a ait olan hak. Bu konuda tasarruf Allah'a aittir. Diğeri, hukuk-u ibâd dediğimiz kullara ait olan haklardır. Bu hak, kullar arasında cereyan eden haklardan olduğu için mutlaka kullarla helâlleşmek gerekir. Çünkü bu konuda Kur'ân-ı Kerîm'deki bazı ayet-i kerîmeler şöyledir:

"İnsanların hakkı olan şeyleri kısmayın. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın."1

"O halde sen, akrabaya, yoksula, yolda kalmışa hakkını ver. Allah'ın rızasını isteyenler için bu, en iyisidir. İşte onlar kurtuluşa erenlerdir."2

Peygamber Efendimiz (asm) bu konuda şöyle buyurmaktadır: "Kim din kardeşinin şeref, onur ve haysiyetine veya malına yönelik bir haksızlık yapmışsa altın ve gümüşün fayda vermeyeceği kıyamet günü gelmeden önce o kimseyle helalleşsin. Aksi takdirde yaptığı zulüm miktarınca sevaplarından alınarak hak sahibine verilir. Şayet sevabı yoksa hakkına girdiği kişinin günahlarından alınarak kendisine yüklenir"3