5G teknolojisi, sadece daha hızlı internet değil. Endüstri 4.0'ın, akıllı şehirlerin, uzaktan sağlık hizmetlerinin, otonom araçların ve milyarlarca cihazın birbirine entegre çalışacağı yeni dijital çağın altyapısı. Türkiye için ise 5G sadece teknolojik bir dönüşüm değil; ekonomik sıçrama, bölgesel rekabet gücü ve jeostratejik bağımsızlık anlamına geliyor.

Ancak burada çok kritik bir eşikteyiz; spektrum (frekans) politikası ve 5G ihalesinin şekli, bu yolculuğun ne kadar hızlı, dengeli ve etkili ilerleyeceğini belirleyecek.

Bu sektörde saygın küresel kuruluşlar arasında yer alan GSMA Intelligence'ın 2025 tarihli Türkiye raporu, çarpıcı veriler sunuyor: 2024'te kullanıcı başına aylık mobil veri kullanımı 17 GB. Bu rakam 2030'da 56 GB'ı aşacak. Artış 3.5 kat. Bu talep karşısında mevcut şebekelerin yetersiz kalması kaçınılmaz. Yani spektrum, sadece bir teknik kaynak değil, ekonomik büyümenin enerji kaynağı gibi stratejik bir unsur. Fakat tablo ortada, Türkiye'de operatörlerin yıllık gelirlerine oranla spektrum için devlete ödedikleri tutar yüzde 18 düzeyinde. Avrupa ortalaması yüzde 5. OECD'de ise sadece yüzde 4.8. Ayrıca sektöre özel Hazine Payı ve Evrensel Hizmet Fonu gibi vergiler eklendiğinde, operatör gelirlerinin yüzde 33'ü devlet kasasına gidiyor.

Böyle bir tabloda 5G'ye yatırım iştahı nasıl artabilir 5G ihalesini salt bir gelir kalemi gibi görmemek gerekir. Hazine'ye para aktarmak elbette önemli ancak bu ihale yatırımı teşvik edecek nitelikte kurgulanmalı. Öncelikle ihale muhammen bedellerinin makul düzeyde tutulması, sektörün nefes almasını sağlar. Operatörler kazandıkları lisanslara yatırım yapabilmeli ki kırsalda kapsama genişlesin, şehirde kapasite artsın.

Teknoloji, yalnızca merkezde değil, Türkiye'nin tamamında erişilebilir hâle gelsin. İkincisi, frekans tahsisleri zamanında, yeterli miktarda ve eşit rekabet koşullarında yapılmalı. Asimetrik frekans dilimleri ya da gecikmeli tahsisler, sektörde güveni ve dengeyi bozar.

DÜNYADAKİ EĞİLİM

Bir başka önemli nokta da şu: Dünya artık spekülasyona açık ihaleleri değil, yatırım odaklı teşvik modellerini tercih ediyor. GSMA verilerine göre son beş yılda küresel spektrum fiyatlarında yüzde 75'e varan düşüşler yaşandı. Zira hükümetler, kısa vadeli gelirler yerine uzun vadeli teknolojik kazanımlara odaklandılar. Bazı ülkeler lisans ücretlerini düşürüp operatörlere yaygın kapsama ya da belirli kalite yükümlülükleri koyuyor. Ben bunu akıllıca ve sürdürülebilir bir strateji olarak görüyorum.