Enflasyon: Latince şişirme anlamına gelen 'flare' kökeninden geliyor. Paranın değerinin azalması, malın değerinin artması şeklinde tanımlayabiliriz kabaca.
Fiyat şişkinliği, paranın icadından beri görülen bir olgu; ama ilk olarak 16. yüzyılda İspanya'dan başlayarak Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde enflasyon kaydedildi. Bununla birlikte adının koyulması 1890'ların İngiltere'sinde gerçekleşti.
Deflasyon: Günlük ekonomide hemen hiç görmediğimiz bu durumu da 'eksi enflasyon' olarak tanımlayabiliriz. Mal fiyatında düşüş ve parada değerlenme olarak tezahür eder ve bizim gibi ülkelerde nadiren görülür. Yüz yıldır müşahede etmedik. Öte yandan deflasyon da ekonomik açıdan tercih edilir bir durum değil pek. Zira talep yetersizliği veya arz fazlasından ötürü meydana gelir ve bu ikisi de ekonomik dengeyi bozar.
AVUKAT ENFLASYONU ARTTI
Bugün, bu iki ekonomik kavramı; yani enflasyon ve deflasyon kavramlarını Türkiye'deki yaygın mesleklere uyarlayacağız ve Türkiye'nin güncel meslek haritasını çıkarmaya çalışacağız. Önce enflasyon, bir başka deyişle sayısında artış gözlemlediğimiz mesleklerle başlayalım:
Avukatlık, Türkiye'de son yılların en gözler görülür mesleki enflasyon emsallerinden biri. 2012'de ülkemizde 78 bin olan avukat sayısı, 2022 sonu itibarıyla 175 bine ulaşmış; hesap edin. Bunlar Türkiye Barolar Birliği'nin (TBB) verileri. TBB datalarına göre Türkiye'de son bir yılda 13 bin 882 yeni avukat, barolara kayıt yaptırarak mesleğe adım attı. Yani bugün itibarıyla Türkiye'de tam olarak 174 bin 533 avukat var. Demek ki Türkiye'de avukat sayısı son on yılda yüzde 123 artmış. Burada üç haneli bir enflasyon var.
SAĞLIK ORDUMUZ GÜÇLENMELİ
Gelelim sağlık sektörüne... Türkiye'nin sağlık ordusu, 2023 itibarıyla 1 milyon 359 bin kişiden oluşuyor. 2023'te Sağlık Bakanlığı, 23 bin 585'i uzman hekim, 3 bin 224'ü hekim olmak üzere 27 bine yakın sözleşmeli personel aldı. Ancak doktor sayısında azalma söz konusu. Türkiye doktor sayısında Almanya, İtalya (243 bin), Fransa (216 bin) ve İspanya'nın (213 bin) ardından beşinci sırada. Ancak nüfusla oranladığımızda doktor sayımız az.
2021'de AB İstatistik Ofisi, yani Eurostat verilerine göre Türkiye'de doktor sayısı 183 bin 569 idi, 2023 de TÜİK verilerine göre ise bu sayı 144 bin 827. İki farklı yerden gelen veriler bunlar, ama belli ki burada da bir deflasyon var. Oysa bundan 12 sene önce, 2011'de (ki o zaman 120 bin doktorumuz vardı) Türkiye'nin 2023'te doktor sayısının 200 bin olması öngörülüyordu.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği datalarına göre mühendis ve mimar sayısı ise toplam 660 bin 358. Bir önceki yıla göre mühendis ve mimar sayısında 41 bin 562 kişi artış söz konusu.
ÇİFTÇİ VE GAZETECİ İHTİYACI
Gelelim çiftçilere... 2021 verilerine göre 2016-2021 yılları arasında Türkiye'de çiftçi sayısının yüzde 28 azaldığını görüyoruz. Bu alanda da deflasyon var ve riskli. Beş yıllık düşüş yüzde 29, on yıllık düşüş ise yüzde 55 seviyesinde.