6183 sayılı Kanun'un 58. maddesine göre SGK'ya olan borçları nedeniyle kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcunun olmadığı veya kısmen ödendiği ya da borcun zamanaşımına uğradığı hususundaki itirazını, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 15 gün içinde alacaklı birimin bulunduğu yerdeki iş mahkemesine yapması gerekiyor.

Ancak SGK tarafından 2018 yılında çıkartılan 2018/32 sayılı Genelgede; zamanaşımına uğramış borçlarla ilgili itirazların kimi zaman dava konusu edildiği ve bu durumun mahkemelerin iş yükünü artırdığı belirtilerek zaman aşıma girmiş alacakların mahkemeye gidilmeksizin borçlu tarafından rızaen yapılan ödemeler dışında, borçlu aleyhine icra takibine geçilemeyeceğine yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

2018/32 sayılı Genelgeye göre, ödeme vadesi geçmiş borçların;

İcra servislerine intikal ettirilmesinden önce zamanaşımına uğrayıp uğramadığı ilgili memur tarafından kontrol edilecek, zaman aşımına uğramış borçlar için icra takibine geçilemeyeceğinden zamanaşımına uğramış borçlarla ilgili olarak borçlulara "Ödeme Emri" yerine "Borç Bilgilendirme Formu" gönderilecektir. Bu formda borcun 15 gün içinde ödenmesi istenilecek olmasına rağmen, borcun 15 günlük süre içinde ödenmemesi halinde borçlu ödemeye zorlanamayacağından, bu borçlar farklı bir sistemde tutulacak ve borçlu aleyhine icra takibine geçilmeyecektir.

Zamanaşımına girmiş olmasına rağmen borçlulara ödeme gönderilmesi halinde ise ödeme emrinin tebliğinden itibaren 15 gün içinde sosyal güvenlik merkezine itiraz edilebilecektir. Yapılan itiraz üzerine, borcun zamanaşımına uğradığının Prim Tahakkuk İtiraz Komisyonu tarafından tespiti halinde zamanaşımına uğramış borçlar yönünden icra takibi yapılmayacaktır.

2018/32 sayılı Genelgede yargı yoluna başvurulmaksızın borcun zamanaşımına uğradığı hususunun sosyal güvenlik merkezlerince tespit edildiği durumlarda, bu borçlar nedeniyle her ne kadar icra takibine geçilemeyecek olsa bile Kurumdan borcu yoktur yazısı istenilmesi veya prim teşvik ve desteklerinden yararlanılması ya da ihale konusu/ özel bina inşaatlarında ilişiksizlik belgesi düzenlenmesi sırasında, zaman aşımına girmiş dahi olsa ödeme vadesi geçmiş borçlar ödenmediği sürece borcu yoktur yazısı verilmeyeceği, prim teşvik ve desteklerinden yararlanılamayacağı, ilişiksizlik belgesi düzenlenmeyeceği açıklanmış idi.

Haliyle yalnızca rızaen ödenmesi mümkün olan, başka bir ifadeyle ödenmesi kişinin iradesine bırakılmış zamanaşımına uğramış borçlar nedeniyle, borcu yoktur yazısının veya ilişiksizlik belgesinin verilmemesinin yahut prim teşvik ve desteklerinden yararlandırılmamasının hukuka aykırı olduğu aşikardır.

Nitekim, zamanaşımına girmiş borçlarla ilgili borcu yoktur yazının/ilişkisizlik belgesinin verilmemesi, prim teşvik ve desteklerden yararlandırılmaması hususundaki söz konusu genelgenin ilgili bölümleri Danıştay tarafından iptal edilmiş, ayrıca İdari Dava Daireleri Kurulunun E:2024/83, K:2025/485 sayılı kararıyla da kesinleşmiştir.

Danıştayın iptal kararı sonrasında, SGK tarafından bu defa çıkartılan 2025/12 sayılı Genelgeye göre yargı yoluna başvurulmamış olsa bile sosyal güvenlik merkezlerince zaman aşımına uğradığı tespit edilen borçlarla ilgili olarak, borçlulara ödeme emri gönderilmeyerek "Borç Bilgilendirme Formu" gönderilmesine; borçlulara gönderilen ödeme emrinde zamanaşımına uğramış borçların bulunması halinde bu borçlara yargıya başvurulmaksızın 15 günlük süre içinde itiraz edilmesine ilişkin uygulamaya aynen devam edilecektir.

Ancak Danıştayın iptal kararına istinaden zaman aşımına uğradığı sosyal güvenlik merkezlerince tespit edilen borçlar yönünden borcu yoktur/ilişiksizlik belgesinin verilmemesine, prim teşvik ve desteklerden yararlanılmamasına ilişkin uygulamaya son verilmiştir.