Freedom House (Dünya Özgürlükler Evi) 1972'den beri, bütün ülkelerde doğrudan anket yaparak, sivil toplum örgütleri ile görüşerek, demokrasi endeksi düzenliyor. Bu endekste Türkiye siyasi haklar ve sivil özgürlükler olarak, özgür olmayan statüde yer alıyor.

Aslında tüm dünyada son 20 yılda demokraside düşüş yaşandı. Orta Doğu nüfusunun yalnızca yüzde 8'i demokrasi olarak özgür statüde olan devletlerde yaşıyor. Türkiye dâhil İslam nüfusunun tamamı özgür olmayan ülkelerde yaşıyor.

Aşağıdaki haritada yeşil renk endekste özgür, sarı renk kısmen özgür ve mor renk özgür olmayan ülkeleri gösteriyor. Türkiye 2017 yılına kadar hatta darbelerde bile sarı renkte yani kısmen özgür ülke statüsünde iken, 2017 OHAL ve Başkanlık Sistemi'nden sonra mor renge dönüştü ve özgür olmayan ülkeler statüsüne geriledi.

Öte yandan endekste 100 özgürlüğün en yüksek olduğu statüyü gösteriyor. 2023 yılında bazı Afrika ülkeleri ve Pakistan ile Türkiye'nin puanı şöyledir;

Güney Afrika; 79100

Botswana 72100

Namibiya 77100

Somali 43100

Pakistan 35100

Türkiye 33100

Bir Türk vatandaşı olarak yukarıdaki haritaya bakıp, yeni devlet olmuş Afrika'nın kabile devletleri ve Asya'nın şeriat devletlerinin gerisinde olmaktan utanıyorum.

World Justice Project (Dünya Adalet Projesi) 2012 yılından bu yana ülkelerin uygulamada hukukun üstünlüğüne ne ölçüde bağlı olduklarını gösteren Hukukun Üstünlüğü Endeksi'ni hazırlıyor.

Hükûmetlerin ellerindeki yetkiler, yolsuzluk, açıklık ve şeffaflık, temel haklar, düzen ve güvenlik, düzenleyici uygulamalar, hukuk mahkemeleri ve ceza adaleti başlıkları kullanılarak hesaplanan bu endekse göre hesaplanan endeks değeri 1'e ne kadar yakınsa hukukun üstünlüğü o derece yüksek olurken, 0'a ne kadar yakınsa hukukun üstünlüğü o kadar düşük olarak nitelendiriliyor.

Raporun 2023 yılı sonuçlarında, Türkiye'nin 2016 yılındaki 0.46 olan notu 2023'te 0.41 puana geriledi ve 142 ülke arasında 117. sırada yer aldı. Türkiye'nin detayda bazı kriterlerde aldığı en düşük puan ve 142 ülke içinde sıralaması şöyledir;

Hükûmetin denetimi ve yanlışlarının frenlenmesi: 0,28 puan, 137. sıra

Temel Haklar: 0,30 puan ile 133. sıra;

Düzenleyici Uygulama: 0,42 puan ile 116. sıra;

Sivil Adalet: 0,41 puan 119. sıra;

Ceza Adaleti: 0,38 puan 107. sıra;

Temel haklarda Türkiye dünyada sondan 11. ülkedir.

Sivil Adalet'te Türkiye, içinde bulunduğu bölgenin en son sırasındadır. Sovyetlerden 30 sene önce ayrılan ülkelerin hepsi bizden öndedir. (Aşağıdaki Grafik.)

Ülkesini ve halkını seven hiç kimse Türkiye'nin bu grafikteki yerine karşı kayıtsız kalamaz.

Dahası hukuka güven duymayan bir yabancı sermaye Türkiye'ye gelmez. Hukukun üstünlüğü olmayan bir Türkiye 200 yıllık hedefi olan Batı medeniyeti anlayışını sürdüremez.

Öte yandan bir gazetede