Türkiye neden bu kadar pahalı bir ülke oldu..

Pahalılık, tüketicilerin gelirlerine oranla ihtiyaç duydukları ürünlere erişimde güçlük yaşamaları demektir. 2000 öncesi yıllarda bir doçent maaşı ile taksitle ev veya araba alabiliyordu. Bu gün yanına yaklaşamaz.

İhracatta rekabet gücümüzün düşmesi de pahalılığa bağlanıyor.

Ocak-Mart 2025 üç aylık dönemde, geçen senenin aynı dönemine göre ithalat yüzde 4,5 ve ithalat yüzde 2,5 oranında arttı. İhracatçılar Dolar TL kurunun düşük kaldığını ve Türkiye'nin dış ticarette rekabet gücünün düştüğünü söylüyorlar.

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı da, "Türkiye üretimde pahalı bir ülkedir. İthalatta dolar bazında rakiplere göre yüzde 50-60 daha yüksektir." dedi ve pahalılığın nedenini işçi ücretlerinin enflasyondan yüksek olmasına bağladı.

Buraya kadar üç soru önem kazanıyor

TLdolar kuruna göre TL değerli mi ki ithalat daha ucuza geliyor Türkiye de pahalılığı artıran işçi ücretleri miTürkiye göreceli olarak pahalı bir ülkemidir Neden pahalı ülke olduk Ne yapmamız gerekiyor

1.TL değerli para mı

2003 yılı ve TÜFE bazlı MB reel kur endeksine göre Nisan ayında TL bir dolar bir Eurodan oluşan döviz sepetine karşı yüzde 27,88 oranında daha düşük değerdedir.

Ancak; MB reel kur endeksini dış ticaretimizin daha fazla olduğu bir ülke grubuna ve onların parasına göre düzenliyor. Türkiye'de dolar da TL gibi kullanlılyor. Fiyatları ve Maliyetleri etkiliyor. Bu nedenle dış ticarete konu olmayan, lokanta gibi daha çok iç üretime ve tüketime dayanan yerler hesapta yer almıyor. Bunun içinde TL'nin gerçek değerini eksik görüyoruz.

Eğer doların 2003 Nisan ayındaki kuru ile 2025 Nisan ayındaki kuruna ve İTO geçinme endeksindeki artış ile ABD enflasyon farkına göre hesaplarsak, hala TL dolara karşı yüzde 16 dolayında düşük değerdedir.

Bu demektir ki, ihracatta rekabet gücümüzün düşmesine neden, TL'nin değerli para olmasından ileri gelmiyor.

2.Türkiye de işçi ücretleri reel olarak geri kaldı. Bunun nedeni reel ücretlerin TÜİK TÜFE'ye göre hesaplanıyor olmasıdır.

Reel ücretleri, geçinme endeksi olan ve bu nedenle çalışanların enflasyonunu daha iyi gösteren, İTO İstanbullular için geçinme endeksi verilerine göre hesaplarsak ;

2022 Ocak ayı ile 2025 Nisan ayı arasında İTO geçinme endeksinde artış yüzde 530,61 oldu.2023 Ocak ayı ile 2025 Nisan ayı arasında net asgari ücret artışı yüzde 519,68 oldu.

Ücret artışları geçinme endeksindeki artışın altında kaldı. Ayrıca bu veriler çalışanlara büyümeden pay verilmediğini gösterir. Dahası asgari ücret temmuzda değişmez ise yıl sonunda çalışanların reel ücretleri daha da gerilemiş olacaktır.

Demek ki ihracat maliyetlerini ve pahalılığı artıran işçi ücretleri değilmiş. Bunu dünya anladı, ama bizde Türk-iş ve bazı sendikalar ile işçilerin bir kısmı henüz anlamamış görünüyor.

Demek ki maliyet artışı ve ihracat fiyatlarını artıran ücretler değilmiş.

3.Türkiye ne kadar pahalı bir ülkedir

2024 yılında yayımlanan Expat Insider Report'a göre Türkiye, Kuveyt'in ardından dünyanın en pahalı ikinci ülkesi olarak sıralanmıştır.

Fert başına gelir düşüktür;

2022 yılında AB'de 100 Euro'ya satın alınan bir mal sepeti, Türkiye de 40 Euro idi. Yani 2,5 kat daha fazla idi. Ancak aynı yıl fert başına gelir AB ortalaması olarak 40 836 Euro, Türkiye de ise 10 090 Euro idi.

Satın alma gücü paritesi olarak AB de sepet Türkiye'nin 2,5 katı yüksek,Fert başına GSYH olarak ise AB ortalaması 4,1 kat daha yüksektir.

Bu demektir ki, Türkiye de halk ihtiyaçlara daha zor ulaşıyor. Yani daha pahalı bir ülkedir. (tr.euronews.com.)

b) Enflasyon ve reel ücret gelişimi

Yukarıda 2022 ile 2025 yılları arasında ,İTO enflasyonuna göre ücretlerin reel olarak gerilediğni gösterdik.

Geçmiş yıllara da yayarak, reel ücretlerin nasıl düştüğünü daha net görebiliyoruz.

2018 yılına kadar TÜİK, TÜFE endeksi daha yüksekti. Söz gelimi 2018 yılında;

İTO geçinme endeksi 17,68 iken,TÜİK, TÜFE oranı daha yüksek 20,3 idi.

2019 da TÜİK başkanı değişti. Bu defa TÜFE daha düşük çıkmaya başladı.