Washington'daki, Küresel Kalkınma Merkezi tarafından, 2023 Kasım ayında yayınlanan bir endekse göre, herhangi bir nedenle bir dış şokun gerçekleşmesi durumunda, Arjantin, Tunus, Sri Lanka ve Türkiye'nin en yüksek dış finansman ihtiyacı oranına sahip ülkeler olduğu açıklanmıştı.

Aslında Türkiye ekonomisi 2013 yılı ve sonrasında, aşırı kırılgan oldu.

Ekonomik kırılganlık, iç ve dış şoklar gibi beklenmedik ekonomik gelişmelere karşı, ekonominin çabuk ve uzun süreli etkilenmesidir.

2013 yılında ilk defa Morgan Stanley, bizim de olduğumuz gelişmekte olan ülkeler arasında beş ülkeyi "Kırılganlık Beşli" olarak ilan etti.

Kırılganlık, ülkeye borç verenler ve yatırım yapanlar açısından önemli bir kriterdir.

Aşağıdaki tabloda, 2013 ile 2018 arasında farklı kuruluşların yapmış olduğu değerlendirmede, kırılgan beşli ve sonra da kırılgan üçlü denilen ekonomiler sıralaması yer alıyor.

Kırılgan ekonomiler değişti fakat Türkiye hep kaldı. 2018 ve 2019 Türkiye için daha da şanssız yıllar oldu. Zira Arjantin krizi ve Türkiye'nin küçülmesinden sonra, bu iki ülkeye kriz ikizleri denilmeye başlandı.

Oxford Economics 2017 yılında, 13 ülkenin yer aldığı gelişmekte olan piyasalar için her ay "Kırılganlık puan kartı" hazırlıyor. Bu 13 ülke, Türkiye, Güney Afrika, Malezya, Çin, Güney Kore, Tayland, Filipinler, Hindistan, Rusya, Endonezya, Polonya, Meksika ve Brezilya'dır.

Söz konusu 13 ülke arasında Kırılganlık sıralamasına göre, Türkiye ilk sırada yer almıştı. Türkiye'yi Güney Afrika ve Malezya izliyordu.

Ekonomi neden bu kadar kırılgan; nasıl çözülür

1.Siyasi iktidar ekonomiyi şirket gibi görüyor. 2015 yılında Erdoğan, "Bir anonim şirket nasıl yönetiliyorsa, Türkiye de öyle yönetilmelidir. Yoksa bileklerine bağlıyorlar prangayı, yürü yürüyebilirsen. Bu ülke bu şekilde sıçramaz" demişti.

Ülke ekonomisi yönetiminin alfabesi, sosyal fayda ve maliyettir. Özel sektör dış fayda ve maliyeti dikkate almaz, Kar maksimizasyon hedeflidir.

Hükûmetin ekonomiyi şirket gibi görmesi, dünya iktisat tarihindeki en yanlış yaklaşım tarzıdır.

2.AKP iktidarı planlamayı fesih etti. Ülke, plansız, programsız günübirlik yönetiliyor. 3 yıllık programlar bir plan ve program değildir. Niyet ve temenniler kitabıdır.

Yapısal sorunlar, birlikte ve koordineli politikalarla çözülür. Bunun için de planlama gerekir. Ayrıca plansız, iktisadi kalkınmayı ve sosyal gelişmeyi sağlayamayız.