Birisinin bugünkü ekonomi yönetimine, ekonomik istikrarı anlatması gerekiyor. Çünkü açıklamalardan anlıyoruz ki, ekonomi yönetimi tek istikrar sorunu olarak enflasyonu görüyor.

Hatta bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde, ekonomik istikrar yerine, ekonomik ve sosyal istikrar demek daha doğrudur. Çünkü biri bozuksa, diğeri de bozuluyor.

Ekonomik ve sosyal istikrar için, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme, düşük enflasyon, dengeli mali yapı, dengeli dış ekonomik ilişkilerin olması, toplum vicdanını rahatsız edecek bir yoksulluğun ve gelir dağılımının aşırı bozukluğun olmaması gerekiyor.

Türkiye şartlarında enflasyonla mücadele önemlidir ve fakat durgunlukta önemlidir. Ekonomide durgunluk, işsizliği artırır, sosyal dengeleri de bozar.

Bu nedenledir ki sık sık, ekonomik ve sosyal istikrar için, "rutin 3 yıllık orta vadeli program yerine orta vadeli istikrar programı" hazırlanmalıydı diyorum.

Maalesef 2024 yılında Türkiye durgunluğa girdi. Yoksulluk arttı. İşsizlik arttı.

1.Fiili işsiz sayısı arttı.

TÜİK tarafından dört yıl önce açıklanan işsiz sayısı 2024'te 594 bin kişi azaldı. Ama 4 yıl önce açıklanan ve TÜİK'in işsiz saymadığı, iş aramayan ve fakat iş bulsa hemen başlayacak olanlarla, iş bulma umudunu kaybetmiş olanların sayısı 1 milyon 217 bin kişi arttı. Bu demektir ki fiili işsiz sayısı arttı.

2.PMİ endeksi eşik seviyesinin altındadır.

İmalat sanayiinde İstanbul Sanayi odası PMİ endeksi (Satın Alma Yöneticileri endeksi -Purchasing Managers' Indices), eşik denge seviyesi olan 50'nin altında, 48,3'tür. Bu seviye sanayi faaliyetlerinde yavaşlamayı gösterir.

Endeksin yorumunda

İmalat sanayiinde, zorlu faaliyet koşulları, piyasa talebindeki durgunluğun etkisiyle, yeni siparişler, üretim ve istihdamda yavaşlama gözlendi.İmalat firmaları istihdam hacmini şubatta üst üste üçüncü ay olacak şekilde azaltmaya devam etti.

Deniliyor.

3.Sanayide eksi ve düşük büyüme

TÜİK 2024 büyüme verilerine göre de yine sanayi sektörü durgunluk yaşıyor.

Sanayide ikinci ve üçüncü çeyrek eksi büyüme, dördüncü çeyrekte ise GSYH' da büyüme altında düşük bir büyüme oldu. (Aşağıdaki tablo)

2024 SANAYİDE BÜYÜME

ÇEYREKLER

SANAYİ SEKTÖRÜ

İMALAT SANAYİ

I

4,1

3,4

II

-1,5

-2,8

II

-2,1

-2,9

IV

1,4

1,4

4.Dış açıklar potansiyel büyümeyi düşürdü.

2003-2024 yılları arasında geçen 22 yılda, Türkiye 1 trilyon 122 milyar dolar dış ticaret açığı, 733 milyar dolar cari açık verdi. Bunlar ürkütücü rakamlardır. Dış açıklar içten kemiren kanser gibidir. Bir ülkenin bekası ve halkın refahı için birinci derecede risktir. Bu kadar açık veren bir ekonomide potansiyel büyümenin düşmesi, durgunluk ve ülkenin yoksullaşması kaçınılmazdır.