Dış ekonomik ilişkilerde Türkiye'yi en fazla ilgilendiren ülke Çin'dir. Çünkü 2003-2024 (Ekim), 21 yıl on ayda Çin'e karşı toplam 413,4 milyar dolar dış ticaret açığı verdik.

Türkiye'nin Çin'den teknoloji ithalatı, düşük seviyededir. İthal ettiğimiz çoğu malları yerli olarak da üretiyoruz.

Çin modeli dünyada kendine özgü bir modeldir. Sınırlı demokrasi ve sınırlı mülkiyet hakkına rağmen, ucuz iş gücü nedeniyle Çin'e yabancı sermaye akışı oldu. Çin'de tek parti diktası var ve fakat Şi Cinping'in 3 dönemi öncesi devlet kurumsal devlet idi. Parti içi denetim de vardı. Kurumsal devlet yabancı yatırım sermayesi için güven oluşturuyordu.

1.Çin'de yüksek büyüme durdu.

Çin, 1985 ile 2010 yılı arasında, ortalama yıllık yüzde 9 gibi yüksek büyüme oranı yaşadı. 2010 sonrası büyüme oranları düşmeye başladı. Büyüme oranı 2023'te yüzde 5,2 oldu. 2024'te yüzde 5 ve 2025'te yüzde 4,5 büyüme bekleniyor. IMF 2028'de Çin'de bu oranın yüzde 3,5'e düşeceğini tahmin ediyor.

Çin'in 2012 ile 2024 yılları arasında yıllık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyüme oranları aşağıdaki grafikte görülüyor.

Çin orta gelir tuzağına mı giriyor

Kovid sonrası Çin'de fert başına GSYH'sında duraklama var. Fert başına gelir verileri şöyledir;

2022: 12 174 dolar.

2023: 12 417 dolar

2024: 12 500 dolar bekleniyor.

Demokrasi inişte;

Çin'de tam demokrasi olsaydı Çin ekonomisi bu kadar hızlı büyüyemezdi. Şili örneğinde ve Sovyetler örneğinde olduğu gibi, dünyada diktatörlerin döneminde büyüme bir yere kadar geliyor ve sonra tıkanıyor. Çünkü bir yerden sonra toplum refahı için yalnız büyüme değil, iktisadi ve sosyal kalkınma gerekiyor.

Kalkınma tarifi içinde demokrasi ve insan hakları ön planda geliyor. Çin'de demokrasi yok, kuvvetler ayrılığı yok.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, üçüncü defa yeniden devlet başkanı seçildi. Bu durum Çin Komünist Partisi'nde otokrasinin artması olarak yorumlandı.

Yabancı yatırım sermayesi girişi azaldı.

Çin'e doğrudan yabancı yatırım sermayesi girişi azaldı. Çin'e giren doğrudan yabancı yatırım sermayesinin GSYH oranı;

2015-2019 yüzde 1,6

2020-2021 yüzde 1,8

2022-2023 yüzde 0,6 oldu.(Aşağıdaki Grafik.)