Aşırı vergi yükü teknik anlamda hesaplanan vergi yükünden daha farklı bir anlam taşır. Vergi sadece kamu harcamalarının finansman aracı değildir. Aynı zamanda iktisadi ve sosyal yapı üzerinde de etkileri vardır. Üretim ve tüketim kararlarını etkiler. Üretim ve tüketimde veya üretim ve tüketim arasında, marjinal ikame oranlarını değiştirir. Yani vergiler aynı zamanda maliye politikalarının bir aracıdır.

Verginin ortaya çıkardığı olumsuz etkiler nedeniyle, verginin ekonomi üzerindeki yükü, mükelleflerin yaptıkları vergi ödemesini aşıyorsa, o zaman aşırı bir yük var demektir.

Öte yandan, iktisat politikalarında başarı ve etkinlik, sosyal maliyet ve sosyal fayda hesabına göre gerçekleşir. Önceden ''bu politikaların ekonomik ve sosyal maliyeti ne olur '' hesabı yapmak gerekir.

Ocak 2025 itibariyle, bir litrelik rakının satış fiyatı 997,39 liradır. Bunun 353,97 lirası yani yüzde 35,5 ürün fiyatı, kalan 643 lirası ise yani yüzde 64,5'i vergiden oluşuyor.

2024 yılında yalnızca İstanbul'da sahte rakıdan 48 kişi öldü. Rakı üstünde bu kadar vergi olmasaydı sahte rakı yapılmazdı. Bu kadar insanımız ölmezdi.

Mali disiplin, ekonomik istikrar denilince, kamu harcamaları akla gelir. Vergiler kamu harcamalarının finansman aracıdır.

2023 Haziran ayında ekonomi yönetimi değişti. Mali disiplin ve rasyonel politikalar uygulanacaktı. Vergi gelirlerinin de artmasına rağmen tersine bütçe açıkları arttı.

2022 yılında Bütçe açığının GSYH' oranı yüzde 1 iken 2023 yılında yüzde 5,2 ve 2024 yılında ise yüzde 4,8 oldu.Vergi gelirlerinin GSYH oranı da 2022 yılında yüzde 16,8 iken 2023'te yüzde 17 ve 2024 yılında yüzde 17,1 oldu.

(Aşağıdaki tablo ve grafik)

YILLAR

AÇIKGSYH

VERGİGSYH

2017

-1,5

16,1

2018

-1,9

16,3

2019

-2,9

15,6

2020

-3,4

16,5

2021

-2,8

16,6

2022

-1

16,8

2023

-5,2

17

2024

-4,8

17,1

Demek ki mali disiplin sağlanamadı. Kamu harcamalarında tasarruf sağlanamadı.

Türkiye de vergi hasılatının GSYH oranı OECD ülkelerine göre düşüktür. Ama OECD' ülkelerinde gelişmiş ülke sayısı fazladır. Türkiye de vergilerin GSYH' oranı diğer gelişmekte olan ülkeler seviyesindedir.

Türkiye'de vergi gelirlerini artırmak için, önce kayıt dışı ekonomiyi önlemek gerekir. OECD ülkelerinde ortalama kayıt dışı oranı yüzde 17,2 iken Türkiye'de yüzde 32,9'dur. (Aşağıdaki grafik)