2025 Yılında Dünya ve Türkiye Ekonomisi (II)
2008-2009 Dünya finansal krizinden sonra küresel ekonomiyi canlandırmak için merkez bankaları faizleri eksi reel faiz seviyesine indirdi. Söz gelimi ABD'de FED nominal faiz oranını yüzde 5,25'ten yüzde 0,25 seviyesine düşürdü, AB yüzde sıfıra indirdi.
Ayrıca, hazineler ve Merkez Bankaları zor durumda olan bankalara ve finans kurumlarına maddi destek sağladı. Merkez bankaları para arzını artırdı.
Ancak bu defa enerji fiyatlarında artış, jeopolitik gerginlikler de eklenince enflasyon ekonomik istikrarı tehdit eden boyutlarda arttı.
2022 de dünya ortalama enflasyon oranı yüzde 8,8'e AB'de yüzde 10,7' ye yükseldi. Latin Amerika ve Doğu Avrupa'da yüzde 17'nin üstüne çıktı. Sahra altı Afrika'da yüzde 18,1 oldu.
2023 ve 2004 yılı Dünyada enflasyonla mücadele yılı oldu. Bütün ülkeler reel faize geçti. FED başkanı ''Dünya artık eksi reel faize dönmez'' diyor.
Dezenflasyonist politikalar etkili oldu ve Dünya ortalama enflasyon oranı 2024'te yüzde 2,2 ye düştü.
Kaynak:İMF
2025 yılında küresel enflasyon düşmeye devam eder.
Dünya Bankası'nın Ekim 2024 tarihli Emtia Piyasaları Görünüm Raporu'na göre, 2025 yılında küresel emtia ve gıda fiyatlarında yüzde 4 oranında azalma bekleniyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, 2025 yılında petrol fiyatlarının 70 dolar varil seviyesine düşeceğini tahmin ediyor.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) de 2025 yılı için Brent petrol fiyat tahmini 73,58 dolar varil olarak hesaplıyor.
Merkez Bankaları eksi reel faiz seviyesine geçmezse, jeopolitik bir sorun yaşanmazsa, dünya ortalama enflasyon oranı yüzde 3,2 seviyesinde kalır.
Türkiye'ye gelince, Türkiye ekonomik istikrar konusunda dünyadan ayrıştı. 2022 yılında yıllık TÜFE oranı yüzde 64,27 oldu. 2023 yılında yüzde 44 veya yüzde 45 olacaktır.
Türkiye'de 2025 yılı için enflasyon tahmini yapmak zordur.
Türkiye 2025 yılında yüksek enflasyon yaşayacak ülkeler içinde yer alıyor.
İMF 2025 yılı TÜFE oranını yüzde 23 olarak tahmin ediyor. (Aşağıdaki tablo) Ancak bu seviyeye düşmesi zor görünüyor.