1940'tan 1950 yılına kadar 10 Kasım 'Milli Matem' 11 Kasım 'Mesut Bir Yıldönümü' oldu

Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de ölümü bütün Türkiye'de büyük bir üzüntüye sebep oldu. 11 Kasım'da ise İsmet İnönü cumhurbaşkanlığına seçildi. 1939'dan itibaren 10 Kasımlar büyük üzüntüyle anıldı. 1940'tan itibaren ise 10 Kasımlar milli matem olarak anılırken 11 Kasımlar İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanı seçilmesinden dolayı "Mesut Bir Yıldönümü" olarak kutlanmaya başlandı

Atatürk'ün vefatından bir yıl sonra 10 Kasım 1939'da ölüm yıldönümünde Türkiye'nin her tarafında anma merasimleri yapıldı. Etnografya Müzesi'ndeki Atatürk'ün geçici kabri Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, devlet adamları ve halk tarafından ziyaret edilip yüzlerce çelenk bırakıldı.
Atatürk'ün cenazesi Dolmabahçe'den çıkıyor.
ATATÜRK'ÜN VEFATININ İLK YILI
1939 yılının 10 ve 11 Kasım tarihli gazetelerinin ilk sayfası Atatürk'ün anılmasıyla ilgili haberlerle dolu idi.
11 Kasım tarihli Cumhuriyet, "Atatürk'ün Ölüm Yıldönümü, Dün Yurdun Her Tarafında Büyük İhtifaller Yapılarak Ebedi Atanın Aziz Hatırası Yadedildi"; Anadolu, "Büyük Matem Günümüz"; Akşam, "Büyük Matemimiz"; Haber, "Atatürk Dün Bütün Dünyada Anıldı"; İkdam, "Türk Milleti, Büyük Atatürk'ün Aziz Hatırasını Tazimle Andı"; Son Posta, 'Ebedi Şefin Ölümünün Yıldönümü Bütün Dünyada Hürmetle Anıldı"; Tan, "Atatürk'ün Hatırası Bütün Yurtta Hürmet ve Tazimle Anıldı"; Türk Dili, "Dün Ebedi Şefimiz Atatürk'ün Hatırasını Hürmetle Andık" başlıklarıyla çıkmışlardı.
12 Kasım 1939-Ulus
Türk Sözü, "Dünkü Büyük İhtifalimiz, Bütün Dünya Dün Ebedi Şefimizi Takdisle Andı"; Ulus Sesi, "Türk Milleti, Dün Büyük Atasının Aziz Ruhu Önünde Bir Daha Eğildi"; Ulus, "Bütün Türkiye Atatürk'ü Andı"; Vakit, "Bütün Türkiye Dün Atasının Aziz Hatırasını Andı"; Yeni Asır, "Atatürk'ün Huzurunda Eğildik"; Yeni Sabah, "Dün Bütün Millet Atasına Ağladı"; Aydın "Millî Matem, Ebedi Şefin Ölümünün Birinci Yıldönümü Münasebetile"; Yeni Mersin, "Atatürk'ün Ölüm Yıldönümü Olan Dün Yurtta Bir Matem Günü Olarak Geçti"; Yenigün ise "Bütün Türk Milleti En Büyük Evladının Ölmez Hatırasile Baş Başa Kaldı" başlıklarını atmışlardı.
11 Kasım 1940 tarihli gazeteler.
MESUT BİR YILDÖNÜMÜ
11 Kasım 1939 ise İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanı seçilmesinin ilk yıldönümü idi. Ancak gazeteler 11 Kasım'da bu yıldönümünün üzerinde durmamışlardı. CHP'nin yayın organı olarak görülen Ulus Gazetesi ise 12 Kasım'da ilk sayfasını İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanı seçilmesinin ilk yıldönümüne ayırdı.
İlk sayfada Falih Rıfkı Atay'ın "Milli Şefin İlk Cumhurreisliği Yılı" başlıklı yazısı vardı. Atay, "İsmet İnönü'nün ilk Cumhurreisliği yılını bugün tamamlıyoruz. Geçen senenin tarihini bir cümlede hülasa edebiliriz: Türkiye ilerlemeğe devam etmiştir" diyordu.
Bir yıl sonra 11 Kasım 1940'ta ise gazeteler Atatürk'ün anılmasıyla ilgili haberlerin yanı sıra İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanı seçilmesinin yıldönümünü öne çıkaran "Mesut Bir Yıldönümü" manşetleriyle de çıkmaya başladı.
1942 -1944 yılı gazeteleri
11 Kasım 1940 tarihli Cumhuriyet Gazetesi, Yunus Nadi'nin "Mesut Bir Yıldönümü, Milli Şefin Devlet Reisliğinde İkinci Yılını Kutluyoruz" yazısını manşetten verdiği gibi, Atatürk'ün anılmasıyla ilgili "Yurtta Matem, Bütün Millet Ebedi Şefini Andı ve Ağladı" başlığının iki mislinden büyük yer ayırarak çıkmıştı.
Son Posta'nın manşeti ise "Mesut Bir Yıldönümü, Milli Şefin Devlet Reisliğinde İkinci Yılını Kutluyoruz"du. Son Telgraf ise, "İnönü Ulus Başkanlığının İkinci Yılında, İnönü'nün Mevcudiyetini Talihimizin En Büyük Lütfu Saymaktayız" başlığını kullanmıştı.
Vakit ise "İnönü'nün Cumhurreisliğe İntihabının Bugün İkinci Yıldönümü, Atatürk'ün Ölümünden Sonra Türk Milleti Tesellisini İnönü'nün Yüksek Şahsiyetinde Bulmuştu" manşetiyle çıkmıştı.
1950'de Demokrat Parti'nin seçimleri kazanması üzerine gazetelerde artık sadece Atatürk'ün anılmasıyla ilgili haberler yer aldı.

***

İNÖNÜ İTTİFAKLA CUMHURBAŞKANI SEÇİLDİ
Atatürk'ün ölümünden sonra kimin cumhurbaşkanı olacağı meselesi gündeme geldi. İsmet İnönü ve Şükrü Kaya adaylardı. İsmet İnönü'nün ordu ve parti içerisindeki nüfuzu paşayı ön plana çıkardı. İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili Taner Lüleci'nin araştırması vardır.