Türkiye'de dini bilgi konusunda büyük bir "anarşizm" yaşıyoruz. Epistemik anarşizm! Bunun en önemli nedenleri arasında popüler kültür, post-modern felsefe, yeni kuşağın ben kimliği ile hareket etme çabası, bilgi otoritelerinin kaybolan saygınlığı gelmektedir. Dini otoritelerin çoğalması, medyada her şeyi konuşmaları, çoğulcu din arayışları da burada önem taşımaktadır. Elbette dinin, resmi planda egemenliğinin yayılması ve siyasetle daha içli dışlı olmasını da görmek gerekir. Sonuçta çoğu insan ben kimliği ile dini bilgiye ulaşma gayretinde. Bunun en yetkin kaynağının da Kuran olduğunu düşündüğü için Türkçe metinlere koşuyor.

Dini bilgideki anarşizm, sel gibi akıyor. Tarihselcilikle dini kaynağın tarihle ortaya çıktığı ve oluştuğu yaklaşımı yayılıyor. Modernitenin ve sekülerliğin etkisiyle de din geleneksel otorite ve kalıplardan tamamen kopuyor. Deist ilahiyat profesörleri de çoğalıyor. Sınırlar sarsılıyor. Dini bilgide keşmekeşlik, çoğulculuk ve kaos baş başa gidiyor. Kur'an üzerine yapılan tartışmalar bu açıdan ibret verici. Herkes Kur'an'ı kendi müktesebatı ile yorumluyor. Bu çok doğal bir şey. Ancak "Kuran bunu diyor" diyerek söylemini kutsal bağlamına yerleştiriyor. Ya da "ben böyle anlıyorum" diyerek tamamen dinin en temel metnini rölatif hale getiriyor.

Adeta Kur'an gibi en temel ortak dini metin post-modern çoğulculuğun entelektüel ve pratik kültürüyle paramparça hale geliyor. Tercümeler de keyfi yapılabiliyor. İmam Hatip Arapçamla, bir arkadaşın gönderdiği mealin sadece Bakara suresinde, otuzun üzerinde hata buldum. Elmalı meali diye piyasada gezen metinde çok yanlış Türkçe karşılıkları gördüm. "Allah yaşatır da öldürür de" gibi kaba bir Türkçe... Oysa "canı veren de Allah alan da" gibi güzel bir Türkçemiz var.

Bütün bu olumsuzlukları engellemenin yöntemi nedir

Devlet güdümüz, Tanzimat'tan beri yukarıdan kanun çıkararak sorunları çözmeye dayanıyor. Şimdi yine öyle oldu. TBMM yasa çıkardı. DİB'na mealleri kontrol etme ve denetleme yetkisi verdi. Mealleri yasaklama-toplatma yetkisi de. Dini bilgi kaynağı üzerine tek otorite inşa ediliyor. DİB, çok önemli alimleri de kapsıyor. Usule dayalı çalışmaları var. Şahsen hazırladığı mealden çok yararlanıyorum. Fakat bütün bunlara karşın mealler konusunda sadece ona yetki verilmesi ciddi sorunlara da yol açacak. İnsanlar yasaklanan ve toplatılan meallere gizemli anlamlar yükleyecek, merak edecek ve daha fazla yönelecek. Ayrıca dini bilgi kaynağı ile Türkçe üzerinden ilişki kurmanın farklı yollarının "resmi tekeli" de oluşacak. Belki bu tutum yayılacak.