Dünkü yazımda, İngiltere tarafından, Abdülhamit'in yardım isteği üzerine kendisine verilen ültimatomdan söz etmiştim.

Bugün bu ültimatoma biraz daha ayrıntılı olarak yakından bakmak istiyorum:

***

Abdülhamit'in yardım isteği üzerine ilk öneriler: Mayıs 1878 başlarında, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Salisbury tarafından İstanbul Büyükelçisi Austen Henry Layard aracılığıyla iletildi.

2 Mayıs'ta Osmanlı'ya Rusya'nın Asya'daki (Anadolu ve Suriye) topraklarına saldırması halinde silahlı destek verileceği, karşılığında Kıbrıs'ın İngiltere'ye bırakılması önerildi.

16 Mayıs'ta İngiliz Kabinesi bu planı onayladı.

20 Mayıs 1878'de Ali Suavi'nin önderliğindeki ırağan Baskını, Abdülhamit'i, psikolojik ve siyasal olarak iyice zayıflattı.

İngiltere, bu zayıflık dönemini diplomatik baskı için iyi kullandı.

***

23 Mayıs 1878'de Lord Salisbury, Layard'a Padişah'a 48 saatlik süre tanınması talimatı veren gizli bir telgraf yolladı.

25 Mayıs Pazar akşamına kadar süre veren bu ültimatom, teklifin kabul edilmemesi halinde İngiltere'nin dostluğunu geri çekeceğini, görüşmeleri keseceğini, bunun sonucunda İstanbul'un işgal edileceğini ve Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanacağını belirtiyordu.

Ayrıca, İngiltere'nin Osmanlı'yı yalnız Ruslardan değil, diğer devletlerden de koruyabileceği vurgulanırken red durumunda her türlü yardımdan vazgeçileceği tehdidi yer alıyordu.

***

Ültimatomun koşullarına göre, İngiltere'nin Taahhütleri şöyleydi:

Rusya'nın Osmanlı'nın Asya topraklarını (Kars, Ardahan, Batum gibi bölgeler) ele geçirmeye çalışması halinde silahlı müdahale ve savunma desteği.

Bu taahhüt, Berlin Kongresi öncesi Rusya'nın kazanımlarını sınırlamayı amaçlıyordu.

Ültimatoma göre Osmanlı'nın Taahhütleri de şöyleydi:

Kıbrıs Adası'nın İngiltere tarafından işgal edilip yönetilmesi.

Ada, Suriye ve Anadolu'yu korumak için stratejik üs olarak kullanılacaktı. Ayrıca, Ermenistan'daki Hıristiyan tebaaya yönelik reformlar yapılacaktı.

Ültimatomun mali koşulları da şöyleydi:

Kıbrıs'ın yıllık giderleri karşılandıktan sonra kalan gelir (yaklaşık 92-95 bin sterlin) Osmanlı'ya ödenecekti.

***

Ültimatoma göre Rusya, işgal ettiği toprakları geri verirse Kıbrıs boşaltılacak ve antlaşma sona erecekti.