Şeker Bayramınız kutlu olsun. Bir Ramazan'ı daha geride bıraktık. Bu ayda Sözcü dahil her gazete, okurlarına dini bilgiler verdi. İslam'ın ne kadar yüce bir din olduğunu ve özellikle oruç tutmanın faydalarını bir bir anlattı. Televizyonlarda sürekli İslami sohbetler yayınlandı. Hatta Müslüman'a İslam propagandası yapıldı bile denebilir. Bu yıl Ramazan, yerel seçimlerle çakıştığı için siyasetçiler de bu ortama uygun davrandı. Kökten laik bir kişi olmama rağmen, Müslüman bir milletin mensubu ve daha da önemlisi bir ekonomist olarak, dinlerin iktisadi kalkınmadaki rolünü anlamak amacıyla İslam'ı öğrenmeye çalışıyorum. Bazı Müslüman düşünürler, İslam'ın sosyalist bir ekonomi öngördüğünü ileri sürmüştür. Mesela Mısır, Suriye ve Irak'ta bir süre egemen olan BAAS (Diriliş-Rönesans) Partisi'nin temel dünya görüşü buydu. Bizde de Alpaslan Türkeş'in kurguladığı "Dokuz Işık Doktrini" sosyalist-devletçi bir ekonomik model öngörmüştür.

KAPTALİZM VE PROTESTANLIK

Alman sosyolog ve siyasi iktisat uzmanı Max Weber (1864-1920) Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu (Die Protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus) adlı kitabında "Ne oldu da geleneksel toplumdan, modern topluma geçildi" sorusuna cevap aramıştır. Weber, bu geçişi düşüncede "rasyonalite" kavramıyla açıklamıştır. Zaten Weber'e göre fikri değişimler ekonomik değişimin öncülüdür. Rasyonel sözcüğünün Türkçede "akılcı" yanında diğer karşılığı "iktisadi"dir. Weber'e göre modern kapitalist iktisadın temel özelliği rasyonelliktir. Protestan ahlak, bu bağlamda kapitalizmle örtüşmektedir. Yine ona göre insanlar modern zamanlarda daha çok "akıl" üzerine kurulu mantığı kullanmaktadır. Halbuki geleneksel toplumlarda insanlar daha çok "din"e ve metafiziğe göre düşünce üretmiş ve mantık yürütmüştür. Sırası gelmişken mantığın ne olduğunu anlatayım. Nalsız dolaşan beş ayaklı bir atın her ayağına bir nal çakmak için beş nala ihtiyaç vardır cümlesi mantıken doğrudur. Ama beş ayaklı at yoktur. Dolayısıyla mantıken doğru olan bu cümle akla yani doğaya aykırı olduğu için yanlıştır.

RASYONEL POLİTİKALARA DÖNÜLDÜ

Birkaç yıldır çok yüksek enflasyonla yaşıyoruz. Bu fırtına, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 'ortada faizin günah olduğuna dair nas (Allah'ın hükmü) var. Ben faizi indirerek, enflasyonu düşüreceğim' demesi ile başladı. Yani Weber'in bahsettiği