İmar düzeninin baş belası tapu

6 Şubat 2023'te dokuz saat arayla merkez üstleri Maraş'ın Pazarcık ve Elbistan olan ve Kandilli Rasathanesi'ne göre yüzeyden 5 km derinlikte, 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. Bu depremlerin şiddeti Mercalli ölçeğine göre 12 (afet) olarak saptandı. Türkiye'de 53 binden, Suriye'de 8 binden fazla insan öldü. Lütfen geçen hafta Japonya'da karadan 50 km uzakta denizin ortasında meskun mahalden uzakta ve yerin 30 km derininde oluşan 7.1 büyüklüğündeki depremin şiddeti ile bunları bir tutmayın. Orada kimse ölmüyor diye kendinizi yermeyin. 1975'te Japonya'nın Kobe şehrinde vuku bulan 7.3 büyüklüğündeki depremde 6.400 kişi ölmüştü. Bu bilgi Japonya'daki binaların Türkiye'deki binalara göre depreme çok daha dayanıklı inşa edildiği gerçeğini değiştirmiyor. Sadece hiçbir ülkede binaların tümünün yıkılıp, yeniden en şiddetli depreme bile dayanacak kadar sağlam inşa edilmesinin iktisaden mümkün olmadığına dikkat çekmek istedim. Zaten bu yüzden İstanbul'da kentsel dönüşüm rantsal dönüşüm oldu. Zengin semtlerdeki bahçeli sağlam binalar, yapım tarihinden sonra yürürlüğe giren yönetmeliğin şartlarını karşılamıyor diye (sanki eskiden yönetmelik yokmuş ve çıkmamış yönetmeliğe göre o tarihte bina inşa edilirmiş gibi) çatır çatır yıkıldı, fakir semtlerdeki bitişik nizamlı çürük binalara müteahhitler dokunmadı. Bu "atın önüne et, itin önüne ot koymak" kadar yanlış olan kaynak tahsisinin bir başka versiyonu, özellikle Antakya-Hatay'ın rantı yüksek semtlerinde yaşanıyor. Diğer depremzede beldelerde de aynı sonun vardır. Sorunun kaynağı tapunun tanımındadır. Tapu delinmeden bu meseleler çözülemez. Al sana yakan top gibi hukuk sorunu!

BU BİNA MAHKEMELİKTİR YIKMAYIN

Kent merkezinin bir an önce rehabilitasyonu, Antakya'nın ekonomik ve sosyal canlılığını tekrar kazanması için şarttır. Bu sayede halk da refaha kavuşur. Ama hasarlı binaların üstünde "YIKMAYIN MAHKEMELİKTİR" yazan Antakya'da bu iş kolay gerçekleşmeyecektir. Çünkü işin içinde "bireyin çıkarı, toplum yararından önce gelir" inancını temsil eden "tapu" vardır. Hukukun kutsal ineği hayatın içindeki "gerçek" değil dosyadaki "belge"dir. Bunların en kutsalı da tapudur. Süleyman Demirel meydanlarda "tapuyu deldirtmem" diye bağırır ve seçmenden destek görürdü. Kişilerin elden ayaktan düşünce namerde muhtaç olmadan kalan ömürlerini tamamlamak ve geride kalanların dara düşmesini önlemek için en çok güvendiği "değer deposu" (store of value) tapudur. Arsa ve tarla tapusu, altından bile önde gelir. Eğer işlevi, yalnız bireyin alın teri emek birikimlerini enflasyona karşı korumak olsa tapuyu ben de dişimi tırnağıma takarak müdafaa edecektim.