Hesap ve muhasebe
Muhasebe, hesaptan gelir. Muhasebe, başındaki "mu"dan anlaşıldığı üzere bir değil "iki" tarafı olan bir oyundur. Münakaşa, münazara, muhabbet, mukabele, mübadele, muhabere, muharebe, müzayede, münakasa vb, kelimeler de hep iki tarafı olan oyunları anlatır. Bu bakımdan muhasebe; saymak, hesaplamak veya hesaba katmak anlamlarına gelen İngilizce "accounting"den daha kapsamlıdır. Çünkü her muhasebe işleminin, biri "borçzimmet" diğeri "alacakmatlup" olmak üzere iki tarafı vardır. Muzaaf (çift girişli double entry) muhasebe insan zekasının muhteşem icatlarından biridir. Bunu da İtalyan matematikçi Rahip Luca Pacioli'ye borçluyuz. İktisatçıların muhasebeci olmaları gerekmez. Ama medyada makalesi yayınlanacak veya sohbeti dinlenecek noktaya gelmiş her iktisatçı (mektepli veya alaylı fark etmez) ele aldığı olayın "muhasebesini" yapmalı yani onun iki tarafını da ele almalıdır. Ekonomik hayat "mübadeletakas"tan doğmuştur. Mübadele de iki oyuncu vardır.
ALAN İÇİN GELİR OLMAYAN FAİZ, VEREN İÇİN GİDER OLAMAZGeçen perşembe, koca bir karadelik olan yani milletinin yarattığı katma değerin (GSYH) bir kısmını yutan yeni havalimanı (IGA)'nın propagandası için yaptırılmış yanıltıcı bir hesabı eleştirmiştim. Yeşilköy'de "imar rantı yaratma" niyetiyle girişilen bu fuzuli yatırımın, milletimize yüklediği ek külfetin ve fırsat maliyetinin, tekel olması hasebiyle yarattığı katma değerden çok daha büyük olduğunu söylemiştim. Bugün ise, 23 Eylül 2021'de "Nas" ile başlayıp "devalüasyon-enflasyon" sarmalına yol açan "nominal faizi reel sanma" hatasının güncel muhasebesini yapacağım. SORU: İnmiş haliyle Türkiye'de enflasyon 50, yıllık ortalama olarak da 64 ise;
1. Vadeli veya vadesiz TL birikimine son bir yılda ortalama olarak net 64 veya bir yıllık vadeli tevdiatına net 50'den fazla faiz alan var mı
2. Hazine, çıkardığı iç borç senetlerine bu oranlarda faiz ödedi mi
Eğer cevap hayırsa ki öyledir; Türkiye'de kimse reel faiz geliri elde etmemiş demektir. Yani kişilerin tasarruflarının anaparası, aldıkları faize () rağmen küçülmektedir. Eğer faiz alanlar (mevduat veya tahvillerinden) reelgerçek gelir elde etmemişse, devlet de reelgerçek faiz ödemiş olamaz. Aksine devlet, tasarruf sahiplerine "eksi faiz" vererek onlardan