Görünen el görünmez ele karşı

Tekrarda fayda vardır denir. Pek tabii, tekrarlanan söz doğru ise. Aksi takdirde tekrar, sadece yanlışı pekiştirir. TV'lerde veya sosyal medyada izliyorsunuz. Bırakın ünvanlı kişileri bir yana, en iddiasız vatandaş bile kameranın karşısına geçince birden âlim kesiliyor. Hayata dair bilmediği yok! Aslında bu harika bir şeydir. İnsanın kendinden memnun olması demektir. Nokta. Kapitalist sistem, sosyalizm (komünizm) gibi yapay değildir. Doğaldır. Evrim ve devrimle bugünkü halini almıştır. Aynen fiziği doğanın, fizik üzerine inşa edilmiş teknolojiyi insanın yaratması gibi, kapitalizmi ya da doğru ismiyle "serbest piyasa sistemini" insanlar geliştirmiştir. Bu sistemin esas oyuncuları "girişimciler" (enterprenörler) dir. Girişimciler kendi aralarında yarışırlar. Burada devletin rolü, girişimcilerin, oyunu kurallarına göre oynamasını temindir. Serbest piyasada "devlet", girişimci "birey" rakibi değildir.GÖRÜNMEZ ELİ GÖRMÜŞİskoçyalı Adam Smith (1723-1790) iktisat biliminin öncülerindendir. Bazı milletlerin diğerlerinden neden daha zengin olduğunu merak etmiştir. İki tespit yapmıştır. Birincisi, ekonomiyi bir "görünmez elin" yani fiyat mekanizmasının yönettiğidir. İkincisi ise, ekonomide "iş bölümü" yapılmasıdır. Smith, her firma veya herkes bir işin uzmanı olmalıdır; başarılı (zengin diye okuyun) olmak istiyorsanız en az bir işi başkalarından daha iyi yapmayı öğrenin, tavsiyesinde bulunmuştur. Smith maddiyatçı değil, maneviyatçı bir insandır. Kendisi bir "ahlak felsefesi" profesörüdür. Toplumsal gelişmenin ve zenginleşmenin ancak "ahlak zemini" üzerine inşa edilebileceğini öngörmüştür. Yani bireyler, kendi çıkarlarını çoğaltma dürtüsüyle hareket etmelidir ama, bunu yaparken başkalarının ve toplumun hak ve menfaatine zarar vermemelidir demiştir.ÇÖZDÜKÇE DOLANIYOROsmanlı'dan beri bu topraklarda yaşanmış iktisadi-mali krizlerin hepsinin kök sebebi "dış-borç-kolik" olmamızdır. Bugünkü krizin sebebi de budur. Ancak bu sefer biri, Ukrayna savaşı olmak üzere iki başka olay bunu büyütmüştür. Türkiye ekonomisi,