Gördüğün her sakallı deden değildir
Dünyada 200 kadar ülke var. Kapalı kutu Kuzey Kore hariç, 1990'dan bu yana bu ülkelerin hemen hepsinin ekonomik sistem tercihi "fiyatların piyasada oluştuğu" kapitalizm olmuştur. Eğer bir ülkede bireylerin üretim araçlarına sahip olabilmesi anayasal bir haksa o ülke kapitalisttir. Üretim aracı, bir tarla, bir dükkan veya bir kamyon olabileceği gibi, yüzlerce hatta binlerce kişinin çalıştığı bir fabrika, bir otel, bir AVM veya hastane de olabilir. Geniş tanımla faiz veya kâr payı veren mevduat da üretim aracıdır. Üretim araçlarına malik olma hakkı, bireylere "fiyatları etkileme" gücü verir. Birey gelirini artırmak için piyasaya sunduğu şeyin fiyatını artırır. Çünkü her fiyat, bir gelirdir. Mal ve hizmet fiyatların bir kısmını kamu, çoğunu da üretim aracı sahipleri, serbest çalışan diplomalı meslek erbabı ile esnaf ve sanatkarlar belirler. Bir işverene bağlı olarak çalışanlar da bireysel veya toplu pazarlık yoluyla emeğin fiyatının oluşmasında etkili olur. Emek girdisi, katma değerin yaklaşık 70'ini teşkil eder. Ücret artışları maliyeti, maliyet de fiyatları yükseltir. Dolayısıyla, serbest piyasa sisteminde enflasyon oluşmasının önemli bir sebebi de, bireylerin fiyat etkileme hakkını suistimal etmesidir. Adalet, hakkın suistimalini korumamaktır.
PİYASADA GÖRDÜĞÜN HER FİYAT PİYASA FİYATI DEĞİLDİR
Ekonomiyi, Mehmet Şimşek gibi görünen bir insan değil, görünmeyen el "fiyat mekanizması" yönetir. Yetkili insanların görevi, fiyat mekanizmasının doğru işlemesini sağlamaktır. Mal veya hizmet üretenler, talep ettikleri yüksek fiyatı görmedikçe malını veya hizmetini satmamakta ne kadar özgürse, alıcılar da ödemek istedikleri düşük fiyatı bulmadıkça o mal veya hizmeti almamakta o kadar özgürdür. Üretimi ve tüketimi optimize eden "piyasa fiyatı" bu "güçler dengesi" sayesinde oluşur. Ancak bunun için piyasada "adil rekabet" şartlarının bulunması gerekir. Uzun yıllardır enflasyonu düşük düzeyde tutabilen Batı ve Uzak Doğu ülkelerinin hepsi kapitalisttir. Enflasyonla başa çıkamayanlar ise kapitalizmin ahlaki boyutunu yani bireylerin sorumluluğunu görmezden gelip, fiyatlara devletin müdahale etmesini çare sananlardır. Ülkemizde de devlet fiyatlara müdahale etmelidir fikrinin taraftarı çoktur. Geçmişte bazı kapitalist ülkelerde de "ücret-fiyat" sarmalını durdurmak için kısa süreli "fiyat ücret dondurma" yöntemi uygulanmıştır. Ama kural olarak, devletin fiyatlara müdahalesi enflasyonu indirmez aksine çıkartır. Serbest piyasa