Dr. Eyüp Vural Aydın - Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modelinin aslı bina, yol, baraj, hastane, köprüortaya çıkarmaktan çok, o yapıların çıktısı olan kamu hizmetine hızlı kavuşmak ve o hizmeti uzun süreli kontrol altına almaktır. Vatandaşın aldığı sağlık hizmetinin ölçülmesi, kullandığı köprünün herhangi bir sorunda kapanmaması, trafik derdi ile karşılaşmasını engelleyecek bir tünelin o sabah çalışmayacak olduğunu vaktinde öğrenmesi gibi basit ama yaşam kalitesine artıran hususlar, KÖİ modelinin en önemli çıktılarıdır.Rakip bir yatırım değilÖncelikle şunun altını kalınca çizmek gerek: KÖİ modeli tercih edildiğinde kamu kendisi bir yatırım yapmıyor değil. KÖİ'ler ne kadar çok olursa olsun, kamu yatırımları içindeki payı yüzde 20'ye dahi ulaşmıyor. Demek ki, klasik kamu alımı ve KÖİ modeli alım türleri birbirinin yerine geçmiyor. İki modelin de yatırım projesinin özelliğine bağlı olan ayrı ayrı getirileri, tercih edilme sebepleri var.Kamu, makro ekonomik bir bakış açısı ile bazı projelerin çıktısı kadar inşaat süresini de hızlı tamamlamayı önemser. Bir bölge kalkınması için köprüye 10 yılda sahip olursanız, ne makro fizibiliteniz, ne mikro fizibiliteniz tutar. Bu sebeple, sadece yapım bedelinin yarıştırıldığı geleneksel model ile yıllara yayılacak- ki tamamlama süresi, hak ediş performansına doğrudan bağımlıdır- kamu yatırımı stratejik hedeflere cevap vermez. Oysa dışsal faydayı hesap eden, ekonomik fizibiliteye yapacağı katkıyı ortaya koyan ve bu amaçla yapının hizmete geçme süresinin kısalığına odaklanan KÖİ modelinde, kamu büyük resmi yakalama ve bunun getireceği faydalara erişme şansına erişir. Bu resimde, dile gelenin aksine, kamu öz yatırımları, KÖİ modeli yatırımlara tamamlayıcılık esasına dayalı çalışır. Bir bölgeye ulaşan köprü, özel finansmanla sağlanırken, o bölgedeki diğer altyapı ve sanayi gelişim hamleleri kamu iradesiyle koordineli olarak tamamlanır. Kısacası, KÖİ ve kamu yatırımları rakip değil, ikisi de ayrı özelliklere sahip "tamamlayıcı kamu yatırım" araçlarıdır.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6871997;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6871997;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlardusunenlerin-dusuncesikoi-imar-degil-hizmet-modeli-6871997' });Geleceği nasıl olacakPeki kamu, KÖİ modeli yatırımlarının geleceği nasıl olacakHayatımıza giren ve birçok geleneksel yaklaşımı yerle bir eden Kovid gerçeği, şüphesiz altyapı yatırımlarına olan genel yaklaşımı da derinden etkiledi. Birleşmiş Milletler sürdürülebilirlik hedefleri, global düzeyde yatırımları, çevresel etkilerini, bunların finansman kurgularını ve iklim değişikliği katkısını öne çıkardı. Artık altyapı yatırımlarını finanse eden çevreler bu hedeflerle paralel imkânlara yöneliyor. Çevre ve sosyal etkiler daha çok önem taşıyor. Kısa süreli değil, aksine, güçlü, sağlam ve sürdürülebilir altyapı tesisleri hedefleniyor.Bu noktada hepimizin malumu, kamu harcama bütçeleri, hedefleri yakalama konusunda yetersiz. Dolayısıyla, özel sektör finansmanının kamu yatırımlarına daveti daha da önem kazanmış durumda. Doğru proje ve doğru proje modeli; özel sektörün cezbedilmesi, global rekabette bu yatırımları davet edecek politikaların önemsenmesi gibi konular, gelecekteki ana başlıkları oluşturacak. KÖİ modeli ise bu davette önemli bir rol üstlenecek.Özetle, KÖİ modeli, ek finansman yaratma gücü, modelin tarafları olan kamu ve özel sektörün ayrı ayrı özelliklerini güçlendirme ve öne çıkarma özelliği, hızlı ve öngörülebilir bir bütçe dahlinde kamu otoritelerine uzun süreli projeksiyon çizme yetisi, projelerden kaynaklı riskleri öngörme, yönetme ve kamu hizmetlerinin sürdürülebilir kalitesinin denetlenmesine