Bilgay Duman -bilgay.dumangmail.com Irak'ta 10 Ekim 2021'de yapılan parlamento seçimlerinin ardından ortaya çıkan tartışmalı süreç devam ediyor. Bu tartışmanın temel sebebi, İran yanlısı olarak bilinen grupların seçim sonrası süreci ortak yönetebilmek için oluşturdukları ve Şii Koordinasyon Çerçevesi(Shia Coordination Framework) diye adlandırılan yapının aldığı pozisyon. Bu yapı içerisinde iki ana aktör var:İlki İran'a yakın Şii milis grupların siyasi organizasyonlarının bir araya gelmesi ile oluşturulan ve öncülüğünü Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri'nin üstlendiği Fetih Koalisyonu. Diğeri ise İran'la en iyi ilişkilere sahip başbakan olarak bilinen ve Irak'ta iki dönem başbakanlık yapmış olan Nuri el-Maliki'nin liderliğindeki Kanun Devlet Koalisyonu.Söz konusu koordinasyon grubu, önce seçim sonuçlarına itiraz etti. Zira 2018 seçimlerinde 47 milletvekili ile en fazla sandalyeye sahip olan ikinci siyasi grup olan Fetih Koalisyonu, 2021 seçimlerinde sandalyelerinin neredeyse üçte ikisini kaybetti. Bu kaybın yanı sıra İran'la daha dengeli bir ilişki kurmaya çalışan Şii lider Mukteda es-Sadr ise, 73 sandalye ile seçimlerin tartışmasız galibi olmuştu. Sadr'ın, parlamentoya giren tüm grupların yer aldığı ve "ulusal birlik hükümeti" olarak adlandırılan yapıyerine, "ulusal çoğunluk hükümeti" diye ifade ettiği ve Irak'ın tüm toplumlarını temsil eden siyasi organizasyonlardanbir kısmının yer alacağı bir hükümet kurma yönündeki ısrarı da, itiraz sürecinin tetikleyicisi oldu.Nitekim seçim sonuçlarına itirazdan sonuç alamayan Şii Koordinasyon Çerçevesi, 9 Ocak'taki parlamentonun ilk oturumuna da katılmadı. Ayrıca ilk oturumda yapılan oylamayla parlamento başkanı ve iki yardımcısının seçilmesine de itiraz etti. Parlamento başkanı ve iki yardımcısının görev yapması,Irak Federal Yüksek Mahkemesi'nce (IFYM) "geçici süre"yle durdurulsa da, incelemeler sonucu itiraz reddedildi. Böylece İran yanlısı gruplar ikinci maçı da kaybetti.Zamanın ruhuÖte yandan ABDişgalinden bu yana Irak, ABD ile İran arasındaki mücadelenin oyun sahası haline geldi. Bunun sonucunda Irak, istikrarsız, etnik ve mezhepsel çatışma dinamiklerinin ortaya çıktığı, devlet kurumsallaşmasının oluşmadığı, temel kamu hizmetlerinin dahi sağlanamadığı, terörün eksik olmadığı bir ülke haline geldi.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6689569;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6689569;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlardusunenlerin-dusuncesiiraktaki-dengeler-ortadogu-ve-iran-6689569' });Nitekim 2019'da yaşanan protesto gösterileri, bu birikimin bir patlama noktası oldu. Protestoların büyük bölümü Bağdat'ın yanı sıra Şiilerin yoğun olarak yaşadığı Nasıriye, Necef, Kerbela, Basra gibi vilayetlerde gerçekleşti. Söz konusu protestolarda İran'a karşı büyük bir tepki vardı. İran'ın diplomatik temsilcilikleri, İran'a yakın Şii gruplara ait binalar taşlandı, saldırıya uğradı, yakıldı. "İran dışarı", "egemenlik", "özgürlük" gibi sloganlar atıldı. Iraklı gençlerin yürüttüğü protestolar sonucu Irak'ta ilk kez bir başbakan istifa etmek zorunda kaldı ve ülke erken seçimlere gitti. Bu, değişim isteğinin en açık göstergesi oldu. Zira ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 60'ını 25 yaş altı nüfus oluşturuyor. 35 yaş altı nüfus ise yaklaşık yüzde 75.Bu genç ve dinamik nüfusun algıları tamamen farklı. Küresel gelişmelerle entegreancak ne İran ne de İran'a yakın gruplar bunu anlayabilmiş görünmüyor. Zira İran ve İran'a yakın gruplar, zamanın ruhuna aykırı davranıyor. Diğer taraftan Sadr, bu trendi yakalamış gibi."Ne Doğu, ne Batı"Sadr, parlamento başkanlığı seçimlerine itirazın IFYM tarafından kabul edilmemesi sonrası yaptığı açıklamada, adeta İran yanlısı grupları kendi silahlarıyla vurdu. Ayetullah Humeyni