Irak Başbakanı'nın kritik ziyareti

Bilgay Duman- bilgay.dumangmail.com Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın daveti üzerine 21-22 Mart arasında Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulundu. Güvenlik, ekonomi ve sınır aşan sular gibi konular, ziyarette öne çıkan başlıklardı. Terör örgütü PKK'ya karşı ortak hareket edilmesine yönelik güçlü işaretler çıkmazken, ekonomi ve su konusunda daha etkin adımlar atılabileceği görülüyor.Bilindiği üzere Muhammed Şiya es-Sudani, 10 Ekim 2021'deki Irak parlamento seçimlerinin ardından uzun süren tartışmalar sonucu ancak 1 yıldan uzunca bir sürede hükümet kurabilmişti. Hükümeti kurduktan sonra iç politikaya yoğunlaşan Sudani, özellikle atamalar ve bütçe konusu üzerinde durdu. Bu süreçte her ne kadar yurt dışı ziyaretlerde bulunsa da, hükümeti, iç politikadaki sorunların giderilmesine öncelik verdi. Nitekim özellikle Irak'ın her zaman önemli bir problemi haline gelen bütçe konusunun yanı sıra (ki, 2022 bütçesi çıkarılamadığı gibi 2023 bütçesi de, 2024 ve 2025 bütçeleriyle birlikte parlamentoya henüz gönderilebildi) yıllardır yapılamayan ve bu yüzden çalışmaları durdurulan vilayet meclislerine ilişkin seçim yasasının da parlamentodaki birinci okuması tamamlandı, şimdi yasalaşmayı bekliyor. Bu noktada, iç politika meselelerini biraz olsun yoluna koyan Şiya es-Sudani'nin, Türkiye'ye nispeten daha rahat bir kafayla geldiğini söylemek yanlış olmaz.Hava bariz değişmişYine Türkiye ziyareti öncesi, Bağdat'ta düzenlenen ve benim de katılımcıları arasında bulunduğum Uluslararası Bağdat Diyalog Konferansı'nda diyaloğun öneminden bahseden Sudani, pozitif bir hava yakalamış görünüyordu.Bu pozitif havayı, Irak halkında da hissetmek mümkün. Bağdat sokakları eski dönemlerle karşılaştıramayacak kadar canlı ve hareketli. İnsanlar gece geç saatlere kadar dışarıda. Halkla konuştuğunuzda, her zamanki gibi önce sıkıntıları dile getirse de, Sudani hükümetinin kısa süreli performansının ülkede (bunu Irak'ın en büyük nüfusuna sahip olan Bağdat'ı baz alarak söylüyorum) takdir topladığı görünüyor. Ayrıca Irak'ın Basra vilayetinde ve ülkede 40 yıl sonra düzenlenen ilk uluslararası organizasyon olan, Irak'ın şampiyon olduğu "Arap Körfezi Kupası", bir dönüm noktası olarak görülüyor. Aynı zamanda bölgede de bir rahatlama var. Özellikle Irak açısından, etkin güçler konumundaki İran ile Suudi Arabistan arasında yaşanan uzlaşı ve bu uzlaşıda Irak'ın da önemli rol oynamış olması, ülkeye rahat bir nefes aldırmış.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6922291;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6922291;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlardusunenlerin-dusuncesiirak-basbakaninin-kritik-ziyareti-6922291' });İşte tam da bu pozitif ortamda Sudani'nin Türkiye'yi ziyaret etmiş olması, Türkiye açısından bir avantaj. Nitekim görüşmelerin seyrine bakıldığında, daha önce adım atılması beklenen ancak Irak'ın iç sorunları ve bölgesel meseleler nedeniyle atılamayan adımlar konusunda hızlı aksiyon alınabilir.Kalkınma Yolu ProjesiÖzellikle sınırı aşan sular ve ikili ticari ilişkilerde önümüzdeki süreçte önemli gelişmeler söz konusu olabilir. Nitekim 2022 yılı itibariyle 24 milyar doları bulan iki ülke arasındaki ticaret hacminin daha da yukarıya çekilmesi konusunda iki "kararlılık gösterileceğini" ifade etmesi dikkat çekici oldu.Hatta bu konuda iki ülke ilişkileri ve bölgesel denklemi değiştirme potansiyeline sahip, önceleri "Kuru Kanal" diye anılırken Sudani'nin ziyaretiyle birlikte "Kalkınma Yolu Projesi" adını alan, Basra'dan Türkiye sınırına kadar uzanacak