YILLARDIR kulağımıza aynı cümle tekrarlandı:

"Yağlı süt ürünlerinden uzak durun." Light sütler, diyabetik yoğurtlar, yarım yağlı peynirler derken raflar yağsız seçeneklerle doldu ve biz de bunun daha sağlıklı olduğuna inandık. Kalp hastalığından korunmanın, kilo vermenin ve metabolizmayı düzeltmenin yolu, sanki "yağın her türlüsünden kaçmakmış" gibi anlatıldı.

Oysa bilim geçmişte doğru sandığımız bazı bilgilerin gerçeği yansıtmadığını ortaya koyuyor. Yeni çalışmalar, tam yağlı süt ürünlerinden uzak durmanın gereksiz, hatta zaman zaman zararlı olabileceğini gösteriyor.

KORKULACAK DEĞİL DEĞERLİ BİR SEÇİM

Uzun süre şu düşünce hâkimdi:

"Doymuş yağ kolesterolü yükseltir, kolesterol yükselirse kalp krizi riski artar. Öyleyse tam yağlı süt ürünlerinden kaçınmak gerekir."

Son yıllarda yapılan kapsamlı araştırmalar ise bu tabloyu değiştirmeye başladı. Çünkü süt ürünlerindeki doymuş yağ, diğer kaynaklardakiyle aynı şekilde davranmıyor. Süt yağını çevreleyen zar, fosfolipitler, kalsiyum ve protein gibi öğelerin oluşturduğu besinin doğal yapısı, bu yağın vücuttaki etkisini tamamen değiştiriyor. Daha da önemlisi, tam yağlı süt ürünleri düşündüğümüzden çok daha değerli
doymamış yağ asitleri içeriyor ve bu yağ asitleri metabolizmada birbirinden farklı, önemli görevler üstleniyor.

Bilim dünyası da uzun süredir göz ardı edilen bu ayrıntıları yeniden masaya yatırıyor.

Peynir, yıllarca "doymuş yağ deposu" diye damgalanmasına rağmen, felç riskinin daha düşük olmasıyla ilişkilendiriliyor. Üstelik bu sadece tek bir çalışmanın sonucu değil; farklı ülkelerde tekrarlanan araştırmalarda aynı bulgu karşımıza çıkıyor.

Yoğurdun hikâyesi daha da ilginç. Fermente yapısı nedeniyle bağırsak dostu olduğu bilinse de, modern çalışmalar yoğurdun tip 2 diyabet riskinde anlamlı bir azalmayla da ilişkili olduğunu gösteriyor.

Bir diğer önemli bulgu ise klinik çalışmalardan geldi.
DASH (anti tansiyon) diyetini alıp "düşük yağlı" süt ürünleri yerine "tam yağlı" olanları koyduklarında, tansiyon üzerindeki olumlu etki aynen devam etti. Hatta bazı katılımcılarda kan yağlarında daha iyi sonuçlar elde edildi.

Daha küçük bir Avrupa çalışması da bunu destekliyor: Tam yağlı süt içen yetişkinlerde, yağsız süt tüketenlere göre HDL (iyi kolesterol) daha fazla arttı.

Yani görünen o ki, tam yağlı süt ürünleri kalp sağlığı için zararlı değil; aksine doğru bir beslenme düzeni içinde yer aldığında fayda sağlayabiliyor.

Bu alandaki en etkileyici bulgulardan biri, genç yetişkinleri 25 yıl boyunca takip eden geniş çaplı bir çalışmadan geliyor. 18-30 yaş arasındaki kişilerin süt ürünü tercihleri incelendiğinde, tam yağlı süt ürünleri tüketenlerde damar kireçlenmesi riskinin yüzde 24 daha düşük olduğu görüldü. Bu da genç yaşta yapılan tercihin, yıllar sonra kalp sağlığı üzerinde belirgin bir etkisi olabileceğini gösteriyor.

METABOLİZMANINSESSİZKURTARICISI

Tam yağlı süt ürünlerinin beklenmedik yararlarının arkasında bazı özel bileşenler bulunuyor. Bunlardan biri, adını ilk kez duyuyor olabileceğiniz ama vücudun çok iyi tanıdığı Palmitoleik Asit (POA).

POA'yı iki şekilde alıyoruz:

- Vücudumuzun kendi üretimi.

- Tam yağlı süt, peynir, yoğurt, makadamia fındığı ve bazı balıklar.

POA sıradan bir yağ asidi değil; adeta metabolizmanın hormon gibi çalışan elçisi. Yağ dokusu yalnızca depolama alanı değildir; aynı zamanda vücuda sinyal gönderen aktif bir organdır. POA bu sinyallerin en önemlilerinden biridir.

POA'yı bir trafik polisi gibi düşünebilirsiniz:

Yağların tehlikeli bölgelerde (karaciğer ve kaslarda) birikmesini engeller, güvenli alanlara yönlendirir.

Araştırmalar POA'nın: