Sosyal psikoloji alanında yapılan bir deney, ben ile öteki tercihinin sağladığı tatmini ortaya koymuştur. Deney için, beşer kişiden oluşan iki grup insan alınmış. Her iki grubun yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi gibi demografik özellikleri birbirine denktir. Deneye katılan herkese 3 bin dolar verilmiş. Birinci gruptakilere, bu parayı "kendileri için" istedikleri gibi harcayabilecekleri belirtilmiş. İkinci gruptan da bu paraları "başkaları için" harcamaları istenmiş. Bir hafta süre verilmiş. Deneye katılan herkese, kalp atışları ile beyinlerindeki elektrik akımını belirleyen kayıt cihazları dışarıdan görülmeyecek şekilde yerleştirilmiş.

Deney sonunda her iki gruba da çeşitli anketler uygulanarak, harcamaları sırasındaki ruh hâlleri belirlenmeye çalışılmış.

Deney sırasındaki kalp atışları ve beyinlerinin elektrik akımları ile deney sonunda uygulanan anketlerin ortak bir sonucu vardır: Aldıkları parayı başkaları için harcayanların ortalama kalp atışları ve beyinlerindeki hareketlilik, diğer gruptakilere göre daha yüksektir. Ayrıca isimsiz anketlerde verdikleri yanıtlarda, başkaları için harcama yapmaktan çok mutlu olduklarını da belirtmişler. Kendileri için harcama yapanlar da heyecanlanmış ve mutlu olmuşlar. Ama diğer grupla aralarında istatistik olarak anlamlı bir fark vardır.

VARLIĞINIZLA HAYATI ZENGİNLEŞTİRİN

Başkaları için bir şeyler yapanlar; kendileri için bir şeyler yapanlara göre daha mutlu, huzurlu ve keyiflidirler. Şu hâlde bütün mesele "ben" engelini aşmak ve ötesine geçmektir. Bu engel aşıldığında; hayat oyunumuzdaki başaktörlük rolümüzü çok daha etkin, verimli ve başarılı bir şekilde gerçekleştirmek mümkündür. "Ben" engeli; gözümüzü kör, kulağımızı sağır, duygularımızı körelmiş, zihnimizi donuk hâle getirir. Kendimize takılmaya ve orada kalmaya neden olur. Toplumsal kültüre yabancılaşmaya yol açar.

Kendimizi aşmak, uçsuz bucaksız bir güzellikler dünyasının kapısını aralamaktır. İnsanlara az ya da çok bir katma değer üretmenin yüksek hazzına ulaşmaktır. Herhangi bir canlı olmanın ötesinde, "insan" olmanın bilincine varmaktır. Başkalarının kaygısını dert edinmenin, başkaları için mücadele etmenin, başkaları için hayal kurmanın dayanılmaz zenginliğini yakalamak; yüksek bir insani erdemdir.

"Ben"i aşmak, bir yönü ile düşünce üretmenizi gerektirir. Bunun için, içinde yer aldığınız yerel ve küresel toplum kültürüne karşı duyarlı olmanız lazım. Bu ise güdülerle değil bilgi sahibi olmakla, kendimizi sürekli olarak geliştirmekle mümkündür. Yerel ve evrensel kültürün temel bileşenleri olan ahlak, inanç gibi değerlerin; "ben" engelini aşmak için vazgeçilmez olduğu bir gerçektir.