Batılıların söylemiyle Kafkasya ama asıl adı Türkistan olan kuzeydoğumuzdaki Hazar Denizi etrafında yeni bir güç merkezi yükselmeye başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz cuma günü Azerbaycan'ın Hankendi kentinde düzenlenen Ekonomik İş birliği Teşkilatı (EİT) 17'nci Zirvesi'ne katıldı. EİT 1985 yılında Türkiye, İran ve Pakistan'ın katılımıyla kurulmuş ekonomi merkezli bir kuruluştur. 1992 yılında yani bundan tam 33 yıl önce Türkistan coğrafyasındaki diğer Türk devletlerinin Sovyetler'den bağımsızlıklarını elde etmelerinin ardından bu teşkilata katılmaları ile birlikte üye sayısı 10'a yükseldi. Ama bu yılki liderler zirvesinin çok değerli bir konuğu daha vardı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Ersin TATAR. Evet KKTC'de bu yılki EİT liderler zirvesine gözlemci üye statüsüyle katıldı.

CAN AZERBAYCAN YENİ GÜÇ MERKEZİ OLMA YOLUNDA

Geçtiğimiz cuma günü Azerbaycan'ın Hankendi kentinde düzenlenen EİT liderler zirvesi hem eko-politik hem de jeopolitik anlamda çok önemli mesajlar içeriyordu. Zirvenin Bakü değil de Karabağ'ın en önemli şehirlerinden biri olan Hankendi kentinde yapılması dünyaya Azerbaycan'ın bağımsızlığının dimdik ayakta durduğunu göstermesi bakımından son derece önemliydi. Hankendi kenti 2020 yılındaki 44 günlük vatan muharebesinden üç yıl sonra 4 Ekim 2023 tarihinde Azerbaycan'ın egemenliğine geçmiştir. Bu üç yıllık süre boyunca Ermeni ordusu şehirdeki toplam 17 mahalleden 16'sını tamamen, son bir mahalleyi de yarısını yıkıp kaçtılar. Yaklaşık iki yıl sonra şehir kendi eski kültürel dokusuna uygun olarak yeniden imar edilip yöre halkının kullanımına sunuldu. İşte tam da EİT liderler zirvesinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev'in bu durumu toplantının yapıldığı binanın balkonundan 2020'deki savaşta Ermenistan'a silah gönderen İran'ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'a anlatması sadece bir dost sohbeti olarak görülemez. Bu aynı zamanda herkese ve her şeye rağmen topraklarımızı özgürleştirdik, siz de bundan ders alın demektir. Nahçıvan dahil yaklaşık 86.600 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip Azerbaycan, kendi bağımsızlığını koruyacak ve milli güç kapasitesini çok daha ilerilere taşıyabilecek güce sahip bir ülkedir ki verilen mesajın bir diğer adresi de Rusya'dır.

İRAN'IN PERİŞAN HALİ

İran, İsrail'le giriştiği12 günlük savaşın ardından kaybettiği hava sahasının kontrolünü yeniden kazanmak ve olası İsrail saldırılarını önleyebilmek için ciddi bir arayış içinde. 1980-1988 döneminde Irak'la giriştiği savaşın ardından ana karasının güvenliğini dışarıdaki paramiliter unsurlara dayandırmak gibi stratejik bir hatanın bedelini ödüyor. Dışarıda tükenmiş durumdaki Şii milis güçler ve içeride zayıflayan İran milli ordusunun ülkeyi koruyamayacak durumda olduğunun anlaşılmasıyla birlikte İran soluğu Çin'de aldı. Çin'den çok sayıda gelişmiş savaş uçağı ve hava savunma füze sistemi almak isteyen İran'a henüz Çin'den bir cevap gelmedi ama gelse bile bunların İran'ın milli savunmasına entegresi en az birkaç yıl alır. O yüzden İran geçmişteki düşmanlıklar yerine başta Azerbaycan olmak üzere komşu ülkelerle iyi geçinmek zorunda olduğu bir döneme girmiş bulunuyor.