ESKİ kitaplarla ilgili sahafların düzenini değiştiren, sahaflığın bu kararname ile yok edileceğini belirten birçok yazı yayımlandı.

Gerçekten de sahaf kavramını, kurumunu yok edecek bu kararın iptali gerekiyor.

Yazımın aydınlatıcı etkisi olduğu kanısındayım.

Bilgi için Emin Nedret İşli'ye başvurdum:

"Yazma ve Nadir Basma Eserlerin Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik, 05.09.2025 günü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, şahısların ve kurumların elinde bulunan tüm eserlerin Türkiye Yazma Eserler Kurumu tarafından incelenip kurum tarafından gerekli görülenlerin satın alınması veya bağış olarak kabul edilmesini, kurum tarafından alınmasına gerek görülmeyenlerin ise tescil belgesi düzenlenerek bu belge ile birlikte sahibine iade edilmesini emrediyor. Yönetmelik yayımlandığı günden beri koleksiyon dünyasında ciddi bir endişeye yol açtı. Endişelerin sebebi, bu yönetmeliğe göre elinde eski kitaplar bulunan herkesin her an suç işliyor olması.

İşte bu yönetmeliğin sakıncalı yanları:

- Yazma eser ve nadir basma eser tanımlarının son derece geniş yapılmış olması sebebiyle yaşanacak karmaşa:

Yönetmelikteki tanımlar şu şekilde yapılmış:

ğ) Nadir basma eser: 1/11/1928 tarihli ve 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce basılmış olan kitap, kitapçık ve nadir basma süreli yayınlar ile başka dilde yazılan kitapları,

k) Yazma eser: Elle yazılmış olan ve sanatsal, tarihsel ya da içerik değeri haiz kitap, mecmua, risale, hat levha, hilye, müsvedde, belge, mektup, ferman, berat ve benzeri eserleri, ifade eder.

Bu iki tanımı göz önünde bulundurarak bir sahafa veya antikacıya girdiğinizi düşünün. Duvardaki hat levha, onun yanındaki berat, raflardaki Osmanlıca kitaplar, kitapların arasından çıkan her türlü kartpostal, müsvedde, üzeri eski yazı ile yazılmış not kâğıtları... Bunların hepsi TYEK'e götürülüp tescil belgesi alınmadığı sürece suç ürünü! Devlet koleksiyonları bakımından hiçbir kıymeti harbiyesi olmayan Osmanlıca romanlar, dergilerin her bir sayısı, mektuplar, hatta onların zarfları, üzerinde yazı bulunan kartpostallar ve daha uzun uzun sayabileceğimiz her türlü materyal bu yönetmeliğin konusu. Tescilleri yaptırılmadığı sürece de suç konusu!

- Değerlendirme süresi problemi:

Yayımlanan yönetmeliğe göre TYEK tarafından oluşturulacak kurum bir eseri incelemeye aldığında, komisyon "ilk toplantı tarihinden itibaren 30 gün içinde" karar alacaktır. İlk toplantıyı ne zaman yapacağına dair ise herhangi bir sınır belirlenmemiş. Diyelim bu komisyon kitaba el koyulması veya sembolik bir fiyata devlet tarafından satın alınması yönünde bir karar aldı. Bu halde ilgili şahıs veya sahaf itiraz ederse, 30 gün içinde bir üst komisyon teşkil ettirileceği ve bu komisyonun da ilk toplantı tarihinden itibaren 30 gün içinde nihai bir karar alacağı ifade ediliyor. Bu nihai karara dilekçe yolu ile itiraz mümkün olmadığı için, çıkacak karara ancak mahkeme yolu ile itiraz edilebilecek.