İstanbul şehri üzerine yazılan her yazı, her kitap bir başka köşesini, bir başka yanını gösterir.

Hiç kuşkusuz bu çeşitlilik insan unsuru için de geçerlidir. Yerli ve yabancı yazarların yazdıklarını okuyarak Oryantalizm akımının en başarılı örnekleri aracılığıyla tarihe bir not daha düşeriz.

Ahmet Rasim'den hocam Reşat Ekrem Koçu'ya, Sermet Muhtar Alus'a kadar uzayan çizgide, İstanbul'un bir de karanlık yüzünü anlatanlar vardır. Yalılar, köşkler dünyasının ardında bir başka İstanbul'u tanımak istiyorsanız Münir Süleyman Çapanoğlu'nun 'Esrarengiz İstanbul' kitabını okumanızı salık vereceğim.

Hazırlayanlar:

Şaban Bıyıklı Mehmet Berk Yaltırık

Her büyük kentin arka sokaklarında gösterişten, görkemden uzak bir hayat yaşanır.

Kimdir Münir Süleyman Çapanoğlu

Yirminci yüzyıl Türk basınının önde gelen isimlerinden Münir Süleyman Çapanoğlu'nun (1894 1973) sağlığında kitap olarak yayımlanma şansı bulamayan çalışması Esrarengiz İstanbul, Sultan II. Abdülhamid döneminden (1876 1909) başlayarak Meşrutiyet'e ve 1920'lere uzanan yeraltı dünyasını, kabadayıları, külhanbeylerini, karanlık sokakları ve belli yerlerde de batakhaneleri, meyhaneleri ve gazinoları anlatıyor. Kabadayıların kaç çeşidi vardı İsim isim, semt semt kabadayılar neredeydi ve vukuatları nelerdi anlatıyor. Hangi silahları nasıl kullanırlardı Argoları, jargonları, raconları neydi Kabadayıların siyasetle ilişkisi, mafya döneminden çok önce nasıl başlamıştı Sadece kabadayılar mı Hayatlarında eğlencelerin mühim bir yer tuttuğu hovardalar nasıl, nerede eğlenirlerdi Meyhanelerin müdavimi şairler ve edipler kimlerdi

Takdim'deki bilgiler:

"Gazete tefrikalarından kitaplaştırılan Sayılı
Fırtınalar, Eski İstanbul Kabadayıları adlı eseriyle Refi' Cevad Ulunay (Ö.1968 ) romanlaştırarak aslında bir asır evvelki İstanbul'un sokak aralarına, kahvehane köşelerine kamera tutan bir belgesel sunmuştur bize. Yazılı kanunların ötesinde yaşayanların tarihi."

Çapanoğlu ne yazmıştı:

"Esrarengiz İstanbul istikbalde (gelecekte) eski İstanbul'un hayatını tetkik edecekler için bir mehaz (kaynak) olursa benim için ne mutlu