Telefonlarımız zeki değildi, biz kullanırdık. Şimdi onlar düşünmeye başladı, bizse artık sadece yanlarında duruyoruz.

Apple, 2025 Haziran'ında WWDC'de (Apple'ın her yıl düzenlediği Worldwide Developers Conference - Dünya Geliştiriciler Konferansı) sahneye çıkardığı "Apple Intelligence" (AI) hamlesiyle yalnızca bir yazılım değil, dijital yaşamın geleceğine dair radikal bir paradigma sundu. Siri "ışığı açan" bir robot olmaktan çıktı; e-postalarınızı özetleyen, ton analizi yaparak mesaj öneren, uygulamalarda sizin adınıza hareket eden, sizi sizden önce tahmin eden bir varlık haline geldi.

Peki bu dönüşüm ne anlama geliyor

Apple Intelligence'ın en çarpıcı tarafı, "kapsamlı kişisel bağlam farkındalığı." Telefonunuzda okuduğunuz metin, geçen hafta yazdığınız e-posta ve takviminizdeki etkinlikler birlikte analiz edilerek bir "sizi tanıyan yapay zihin" oluşturuluyor. Artık siz istemeden önce, ne isteyebileceğinizi sezebilen bir sistemle karşı karşıyasınız. Bu tür bağlamsal yapay zekâ, kullanıcı deneyimini kolaylaştırmaktan çok daha fazlası: Otonom karar destek sistemlerine geçişin ilk adımı. İnsan-makine ilişkisi burada salt etkileşim değil; paylaşılmış kontrol anlamına geliyor.

Verilerin Egemenliği Kimde

Apple, güvenlik vurgusunu güçlü tutarak "veriler cihazdan çıkmıyor" diyor. Ama bu veri setleri özel çiplerle işleniyor ve karma yapılarla Apple sunucularına "gizli biçimde" aktarılıyor. Sorun şurada başlıyor: Bu yapay zekâ sistemleri, sadece bizim verilerimizi değil, bizim bağlamımızı öğreniyor. Öyle ki, zamanla bir kullanıcının karar alma reflekslerine, duygusal tepkilerine ve iletişim tonuna dair güçlü modeller üretebilir. Bu noktada "veri gizliliği" değil, "karar gizliliği" konuşulmalı. Artık sorumuz şu: Bu kararı gerçekten ben mi verdim, yoksa yapay zekâm benim yerime mi düşündü

Apple Intelligence, yalnızca iPhone 15 Pro ve M1 üzeri cihazlarda çalışıyor. Yani milyonlarca kullanıcı bu yeni çağın dışında kalacak. Böylece dijital eşitsizlik, donanımsal bir sınıf ayrımına dönüşüyor: Zekâya erişebilenler ve erişemeyenler. Bu da şu anlama geliyor: Yapay zekâya erişim, sadece bir teknolojik konfor değil, bir kapasite meselesi. İletişimden üretkenliğe, eğitimden kişisel planlamaya kadar geniş bir alanda "zekâya erişiminiz" varsa hızlısınız, yoksa yavaş.

Mikro-YZ'lerin Gölgesinde Yaşamak