Fiziksel aktivitenin ruh sağlığı üzerindeki etkisi, beslenme düzeniyle uyumlu bir yaşam tarzıyla daha da güçleniyor. Yarım saatlik bir egzersiz, depresyon belirtilerini fark edilir şekilde hafifletebiliyor. Peki, ama nasıl

Depresyon, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilen bir ruh sağlığı sorunu. Çeşitli tedavi yöntemleri mevcut olsa da hızlı etkili ve yan etkisi az olan yaklaşımlar çok sınırlı. Tam da bu nedenle Hong Kong Polytechnic Üniversitesi'nde yürütülen çok yeni bir araştırma, oldukça ilgi çekici. Çünkü araştırmanın özeti, hepimizi şaşırtacak kadar basit. Yalnızca yarım saatlik bir egzersiz, depresyon belirtilerini fark edilir şekilde hafifletebiliyor. Hem de hemen, o gün içinde. Belki de iyi hissetmeye başlamak sandığınız kadar uzak değildir, bazen sadece bedeninizi biraz hareket ettirmek bile ruhunuza dokunabilir. Peki, bu kısa egzersiz süresinin arkasındaki güç nereden geliyor

Değişimin ardındaki mekanizma

Aslında fiziksel aktivitenin ruh hâli üzerindeki olumlu etkileri uzun zamandır biliniyor. Düzenli egzersizin depresyonun hafif ve orta düzeydeki türlerinde hem tedavi edici hem de önleyici rol oynadığı pek çok araştırmayla kanıtlanmış durumda. Ancak şu ana kadar araştırmacıların üzerinde çok az durduğu bir soru var ki o da, "Tek bir egzersiz seansı bile kısa sürede fark yaratabilir mi" Molecular Psychiatry dergisinde yayımlanan çalışmada, bu sorunun cevabı incelenmiş. Araştırmanın amacı yalnızca ruh hâli değişimini gözlemlemek değil, aynı zamanda bu değişimin arkasındaki biyolojik mekanizmayı da anlamak.

Sonuçlar egzersiz yapan grupta yalnızca 30 dakika sonunda bile depresif belirtilerde belirgin bir düşüş gösteriyor. Peki, ama nasıl Egzersizin, beyindeki ve dolaşımdaki adiponektin hormonunu artırdığı belirtiliyor. Adiponektin, yağ dokusundan salgılanan bir hormon ve enerji metabolizması dışında sinir sistemi üzerinde olumlu etkileye sahip. Bir diğer önemli sonuç ise egzersiz sonrasında beynin duygu ve ödül işleme merkezlerinden biri olan anteri orsingulat korteks (ACC) içindeki uyarıcı nöronların hızla aktive olması. Bu bölge, depresyonla ilişkili motivasyon ve duygu işleme süreçlerinde kritik bir rol oynuyor.

Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından bir diğeri ise egzersizle artan adiponektin, beyinde AdipoR1 adlı reseptöre bağlanması, bu sürecin nöronların daha fazla sinaptik bağlantı oluşturması ve hızlı antidepresan yanıtı desteklemesi. Yani egzersiz bir nevi doğal antidepresan gibi görev alıyor.

Serotonin, dopamin ve endorfini unutmayalım

Gelelim egzersiz sırasında salınan hormonlara. Egzersiz sırasında bilindiği üzere vücut serotonin, dopamin ve endorfin gibi mutluluk hormonlarını daha fazla salgılamaya başlar. Bu hormonlardaki artış, ruh hâlinin kısa sürede iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca egzersiz, beyne giden kan akışını artırır. Bu artış bilişsel işlevleri desteklerken, duygusal düzenlemede de olumlu etkiler yaratır. Kortizol gibi stres hormonlarının azalması ise kişinin kendini daha sakin ve dengeli hissetmesini sağlayabilir. Bu süreçlerin tümü bir araya geldiğinde, kısa süreli egzersizin neden bu kadar hızlı bir etki yaratabildiği daha net anlaşılabilir.