Eylülle birlikte sonbahar kapımızı çaldı. Günler kısalıyor, sabahları uyanmak biraz daha zorlaşıyor ve birçok kişide 'mevsimsel yorgunluk' olarak da bilinen o ağır his kendini gösteriyor. Ancak sürekli uykulu hissetmek sadece mevsimin değişmesiyle açıklanacak kadar basit değil. Son dönemde yapılan bilimsel araştırmalar, bu hâlin kanımızdaki bazı metabolitlerle, hormon dalgalanmalarıyla ve hatta tabağımıza koyduğumuz besinlerle doğrudan ilişkili olabileceğini ortaya koyuyor. Yani gün içerisindeki yorgunluğunuzun sebebi sofranızda eksik kalan omega3'ler ya da fazla tüketilen işlenmiş gıdalar olabilir. Sonbaharı daha enerjik geçirmek için belki de işe mutfağımızdan başlamak gerekiyor. Peki bu hâli tetikleyen veya destekleyen adımlar neler

Kanda yedi metabolit

Geçtiğimiz günlerde Lancet eBioMedicine dergisinde yayımlanan çok yeni bir çalışma, aşırı gündüz uykululuğu (EDS:excessive daytime sleepiness) ile ilişkili yedi farklı kan metabolitini tanımlamış. Çalışmada, omega-3 ve omega-6 yağ asitleri bakımından zengin beslenmenin bu uyku hâlini azaltma potansiyeli olduğu gözlemlenmiş, buna karşın fermante gıdalar, şarküteri ürünleri veya olgunlaşmış yiyeceklerde bulunan bileşikler, uyuklama hissini artırabilecek faktörler arasında yer alıyor. Ayrıca bu metabolitler uyanıklık-uyku döngüsünü etkileyen uyku ilişkili süreçlerle bağlantılı bulunmuş. Çalışmanın coğrafi genişliği de dikkat çekici. Sonuçlar ilk olarak Latin Amerika'da yapılan araştırmadan elde edilmiş, sonra İngiltere, Finlandiya gibi ülkelerdeki verilerle doğrulanmış. Bu da daha genel geçer biyolojik bağlantılar olabileceğini düşündürüyor.

Beş adımda destek

1) Omega-3 ve omega-6'yı yeterli miktarda alın

Balık (özellikle yağlı balıklar somon, sardalya, uskumru), keten tohumu, ceviz gibi kaynaklara haftada en az iki, üç porsiyon yer verin. Dikkat, fazla omega-6 alımı (özellikle işlenmiş gıdalardan ve bitkisel yağlardan) vücutta inflamasyonu artırabiliyor. Omega-3'ü artırıp omega-6'yı kontrol altında tutmanın, kalp sağlığı, beyin fonksiyonları ve inflamasyon açısından da oldukça faydalı olacağını hatırlayın.

2) Düzenli öğünler ve protein dengesi

Kan şekeri düşüklerinden kaynaklanan ani yorgunlukları azaltmak için öğünleri atlamayın. Bitkisel ve hayvansal kaynaklardan yeterli ve dengeli protein alımı uzun süre tok kalmayı ve enerji düzeyinin dalgalanmamasını sağlar.