"Çevreyi koruma" perdesinde toprağı ve tabiatı tahrip eden "ikiyüzlü iklim yasası"nı Meclis'e dayatan Saray iktidarının aynı "torba yasa" çuvalına sokuşturduğu "maden yasası teklifi" de "yandaş şirketler"in çıkarlarına göre tezgâhlanıyor.

Aslında "iklimle mücadele" paravanında ranta dayalı "emisyon ticaret sistemi"yle emisyon azaltımı sağlanamazken, "yeni maden yasası"nda "kamu yararı" uyduruk gerekçeli "kamulaştırma"yla vatandaşların tapulu arazisine el konularak madenciliğe açılıyor.

İlgili Meclis Komisyonu'nda yine muhalefetin hiçbir uyarısı ve düzeltme talebi nazara alınmadan kavgalı - gürültülü geçirilen "teklif"te her ne kadar "izin süreçlerini hızlandırma ve yatırım ortamını iyileştirme"den bahsedilse de çevre kuruluşlarının tesbitiyle çevrenin değil, "iktidara iliştirilmiş madenci şirketleri"nin talepleri önceliklendiriliyor.

ZEYTİNLİKLER, ORMANLAR, TARIM ARAZİLERİ MADENCİLİĞE AÇILIYOR

Evvela 21 maddelik "yasa teklifi"nin 11. madde ve ekinde özellikle madenciliğe yeni ayrıcalıklarla zeytinlik sahalarında çevre tahribatına teşne hale getiriliyor.

Aslında "teklif"te "Zeytincilik Kanunu"na rağmen zeytinliklerin madenciliğe açılması; kazıları yapan şirketlerce "zeytin ağaçlarının aynı il-ilçede başka bir alana taşınması ya da eşdeğer büyüklükte yeni bir zeytinlik sahası kurulup yüzlerce yıllık zeytin ağaçları yerlerine yenilerinin dikilmesi" şartlarının, tamamen kamuoyunun tepkisini dindirmeye yönelik bir oyun olduğu ortada.

Zira uzmanlar, maden için kesilen ormanların rehabilitasyonunun mümkün olmadığını, zeytinliklerin taşınıp yerlerine yenilerinin dikilmesiyle ekosistemin bütünlüğü ve ağaçların verimliliğinin geri kazanılmadığını; 100 yaşındaki bir zeytin ağacını taşımanın kökünden kurutmak olduğunu belirtiyorlar.

Yeni "talan yasası"yla sadece zeytinlikler değil, korunması gereken alanlar, karbon yutakları olan ormanlar, meralar, sulak alanlar, yaban hayatı geliştirme sahaları, tarım arazileri başta olmak üzere ülkenin bütün toprakları madencilik rantına hebaya "yasal kılıf" geçiriliyor.

Bir tek Muğla'nın üç ilçesinde 59 köyün maden projeleriyle yok olma riski altında olması, her maden ihalesinde onlarca köyün ortadan kaldırılması vahameti ele veriyor.

Böylece çevre vakıfları, sivil toplum kuruluşları, hukukçular, çevreciler ve bilim insanlarının uyarısıyla "otoriter rejim"de Cumhurbaşkanı'nca görevlendirilecek Yardımcısının başkanlık edeceği kurulla bakanlıkların koruma ve denetimleri bypass ediliyor.

Bir diğer husus, maden ve enerji projelerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçleri değiştirilerek şirketlerin maden arama ve işletme "izin" sürelerinin kısaltılması. Bu paravanda "ÇED olumlu" kararı beklenmeden teşvik, onay, izin ve ruhsat süreçlerine başvurunun önünün açılması. Kurumların olumsuz görüş vermesi ve idarî kararlarla çevreyi tahribe yönelik girişimlerin durdurulmasının engellenmesi.

Ve maden şirketlerine verilecek "uygunluk belgesi"nin, "yapı ruhsatı" ve "işletme izni" yerine geçirilmesi. 31 Aralık 2024'ten önce işletmeye alınmış, yapı ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesi olmayan "elektrik üretim tesisleri"ne de "imar affı"nın getirilmesi.