500 bin sayfalık sansür tarihi

Yeşilçam'da sansürle başı derde giren film sayısı az değildir; binlerle ifade edilir.Kimi zaman ideolojik unsurlar, kimi zaman müstehcenlik, ahlaki ve milli duygular vb. gerekçe gösterilmiştir.Türk sinema tarihinde sansürlenen ilk film 1919 tarihli Mürebbiye'dir.Hüseyin Rahmi'nin aynı adlı eserinden sinemaya uyarlanan filmde ülkesi Fransa'da dikiş tutturamayarak İstanbul'a gelen ve bir konakta mürebbiye olarak çalışmaya başlayan (fettan) Anjel'in şahsında yabacılar küçük düşürülüyor gerekçesiyle filmin İstanbul dışında gösterilmesi, bizzat işgal güçleri tarafından yasaklanmıştı.Metin Erksan imzalı 'Aşık Veysel'in Hayatı-Karanlık Dünya' (1952) adlı film ise 'yurt içi ve dışında halka gösterilmesinin sakıncalı olduğuna oybirliği ile karar verilen' bir eserdi. Film ancak gerekli tashihat ve tadilat yapıldıktan sonra gösterilebilirdi.Türkiye'yi kötü gösterdiği gerekçesiyle sansürlenen Yılmaz GüneyŞerif Gören imzalı Yol filmi, (1982'de Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye Ödülü kazansa da) Türkiye'de seyirci karşısına çıkabilmek için 17 yıl bekleyecekti. Film, ancak 1999'da gösterilebildi.Başrollerinde Bülent Ersoy ve Fikret Hakan'ın oynadığı 1984 yapımı Acı Ekmek de sansür kuruluna takılmış ve Ersoy'un cinsiyetinin kadın mı yoksa erkek mi olduğunun tespiti üzerinden uzun süren bir dava süreci başlamıştı...Örnekler çoğaltılabilir ancak burda duralım ve bugüne kadar kulaktan kulağa anlatılan, yahut bazı detayları kamuoyuna yansıyan sinemada sansür tarihinin tek tek dökümünü (ilk kez resmi kayıtlardan hareketle) yapan üç ciltlik bir külliyatın Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca yayınlandığını haber verelim.Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü arşivlerinde korunan Sansür Karar Defterleri, Türk sinema tarihinin yarım yüzyılı aşkın bir dönemine ışık tutuyor.İşte bu defterlerden hareketle, araştırmacılar Ali Karadoğan ve Semire Ruken Öztürk tarafından iki yıllık bir çalışma sonucu hazırlanan 'Sansür Karar Defteleri Üzerine Bir İnceleme Türkiye'de Sinema Sansürünün Tarihi 1932-1988' adlı üç ciltlik devasa eser, binlerce filmi kapsayan sansür tarihimizi, ilgili kurulların gerekçeli kararları üzerinden gözler önüne seriyor.Ülkemizde sansür uygulamalarının 'Sinema Filmlerinin Kontrolüne Ait Kararname' ile 1932 yılında başladığı kabul edilir. İşte bu üç ciltten oluşan eserde, 1932-1988 yılları arasında yürütülen uygulamaların kayıtlı olduğu 96 adet Sansür Karar Defteri'ne yer veriliyor.Dosya içerikleriyle birlikte 500 bin sayfayı bulan 26 bin civarında karar, tek tek gözden geçirilerek, konularına göre tasnif edilmiş, hiç bir yorum ilave edilmeden, kurul üyelerinin birebir cümleleriyle araştırmacıların hizmetine sunulmuş.Kararlardan anlaşıldığı kadarıyla sansür kurulu işini son derece ciddiye almış, her filmi didik didik çalışmış. Hatta