Heiner Müller kuşkusuz çağımızın en "evrensel" oyun yazarlarından biridir. Bunun nedeni sadece bir grubu, ulusu, sınıfı veya kültürü değil çağdaş insanlığın bütününü ilgilendiren sorular sorması, insanlığın karşı karşıya olduğu tehditleri, yaşadığı travmaları zengin bir imgelem gücüyle sahneye taşımasıdır.

Müller, kendisine yapıştırılan etiketlere hep meydan okumuş, geçmişte yaptığı açıklamaları defalarca reddetmiş, dünya ve dünya hakkındaki algısı değiştikçe görüşlerinin de değiştiğini ifade etmiştir.

Bir röportajda sorulan, "Size göre postmodern drama, postmodern tiyatro nedir" sorusuna verdiği esprili yanıt da bunun kanıtıdır: "Benim bildiğim tek postmodernist, postanede çalışan bir modernist olan August Stramm'dı." Ünlü Alman şair Stramm gerçekten de uzun yıllar postane idaresinde çalışmıştı.

1991'de Marsilya'da, Toursky Tiyatrosu'nda Uluslararası Akdeniz Tiyatro Enstitüsü tarafından düzenlenen bir toplantıya katılmıştım. Konu, çağımızda trajedi yazımı, konuşmacı Heiner Müller'di. Şöyle bir cümle kurdu: "Aslında çağımız trajedi çağı ama trajedi yazılmıyor artık, trajedi yazarı çıkmıyor. Bu nedenle, dönüp dönüp eski trajedileri günümüze taşıma gereksinimini duyuyoruz." Evet, çağımız gerçekten de bir trajedi çağı. Ama günümüzün iletişim olanaklarıyla her hanenin içine nüfuz edip kanıksanan, kanıksatılan trajediler söz konusu.

Heiner Müller'in yazarlık sürecinde ise eski trajediler gerçekten önemli bir yer tutar. Antik metinlerin, Shakespeare'in içinden defalarca kendi bakışı, deneyimleri, anıları, yaşamıyla birlikte geçmiş; dünyamızın ve insanın durumunu, dertlerini, sefalet ve çıkmazlarını bu metinleri kendi "imgelergörüntüler tiyatrosu" anlayışıyla ele alarak anlatmıştır.

Ankara Devlet Tiyatrosu-İstanbul Devlet Tiyatrosu ortak yapımı olarak provalarını sürdürdüğüm oyun da Müller'in bu tarz metinlerinden biri: "Yağmalanmış Kıyı Medeamaterial Argonotlu Manzara"ya "Medea Oyunu" adlı kısa sinopsisi de dahil ederek, Hilal Ceylan'ın çevirisiyle sahneye taşıdığımız, usta oyuncu Sükûn Işıtan'ın genç oyunculardan oluşan bir koro ile birlikte oynadığı "Medea-Material". Oyunun temelini Euripides'in "Medea"sı oluşturuyor. Ama bu sadece bir temel. O temelin üzerinde, "Konu ne olursa olsun ben kendi çağdaş bağlamımda, örneğin DDR'deki Kolkhis hakkında yazarım" diyen Müller'in mitoloji, tarih, anılar, rüyalar, metinler arası dolaşmalarla dokuduğu parçalı bir dünya yer alıyor.

Parçaların arasında tabu tanımayan şiirsel bir dil ve imgelem gücüyle dolaşan oyun, Argo gemisinin yolculuğu ve Medea trajedisinden günümüzün toplumsal gerçekliklerine, küresel tehlikelere uzanan bir izin peşini sürüyor. Sadece sorular sorarak...